Mülteciler göç yollarında ölüyor! İnsan Hakları Derneği Van Şubesi, kente gelen mültecilerle yüz yüze görüşerek bir rapor yazdı. İHD Van Şubesi Göç ve İltica Komisyonu Üyesi Hamdi Bayhan, raporunu değerlendirdi.

Savaş, çatışmalar, ekonomik ve politik koşullar nedeniyle ülkelerini terk etmek zorunda kalan mültecilerin uğrak noktalarından biri Van… Mültecilerin bazıları kış şartlarında göç yollarında yaşamlarını kaybederken, sağ kalanları da daha iyi bir yaşam beklemiyor.

Afganistan, Suriye, İran uyruklu mülteciler

İnsan Hakları Derneği Van Şubesi Göç ve İltica Komisyonu, 58 mülteci ile yüz yüze görüşerek onların yaşadıkları sorunları raporlaştırdı. Rapora göre; Van’da görüşülen mültecilerin büyük çoğunluğu Afganistan uyruklu.

Bu durum, “Van’ın, Afganistanlıların göç rotasında önemli bir geçiş noktası” olmasına bağlanıyor. Onları, Suriye ve İran uyruklu mülteciler izliyor.

Afganistan’dan gelenlerin yüzde 93,5’i “uluslararası koruma statüsü”ndeyken geri kalanların başvuru sahibi olduğu bilgisi de yine raporda yer alıyor.

İranlıların ise tamamı uluslararası koruma statüsünde. Suriyelilerin yaklaşık yüzde 84’ü geçici koruma ve yüzde 10,5’i uluslararası koruma statüsünde.

Yüzde 95’inin çalışma izni yok

Görüşülen mültecilerin yüzde 95’inin çalışma izni yok, dörtte üçü ise düzensiz. Hatta ölümü göze alarak Türkiye’ye giriş yaptığı belirtilen raporda görüşülen mültecilerin yüzde 67,2’sini kadınlar, yüzde 32,8’ini erkekler oluşturuyor.

Görüşülen mültecilerin yarısı 33-46 yaş aralığında ve çoğunluğu evli. Ailelerin yüzde 60’ının 4 ile 6 arasında çocuğu var ve bunların da yüzde 69’u okul çağındaki çocuklar.

Yardımlarla geçiniyorlar

Rapora göre, mültecilerin yüzde 45’i devletten veya sivil örgütlerden gelen yardımlarla, yüzde 15’i aile ve akraba yardımı ile yaşamını sürdürebiliyor. İş karşılığı aldıkları ücret ile geçimini sağlayanların oranı ise yüzde 39.

Raporda, “Düzenli ve güvenceli işe erişimin düşük olması beraberinde hak ve hizmetlere erişim problemlerini zincirleme olarak getirmektedir” deniliyor.

“Afganistan’dan göçün nedenleri: Savaş ve Taliban”

İHD Van Şubesi Yönetim Kurulu üyesi Hamdi Bayhan, raporu ve mültecilerin yaşam koşullarını şu sözlerle anlattı:

“Görüştüğümüz mültecilerin yüzde 46’sı savaş koşulları, yüzde 32’si de Taliban baskısı nedeniyle ülkesini terk ettiğini söyledi. Ayrıca din baskısı ve aile içi sorunlar da dile getirilen göç nedenleri arasında.”

“Yaşadıkları, anlatılanlardan daha trajik”

“Mültecilerin yüzde 98’si korkudan başına gelenleri anlatamıyor. Bu da travma yaşamalarına neden oluyor. Kamuoyuna yansıyanlardan daha trajik olaylar yaşıyorlar. Göç, keyif için çıkılan bir yolculuk değil bir umut yolculuğu. Fiziken amaçlarına ulaşsalar da birçok değerinin tükendiği, kendileri olmaktan çıktıkları bir süreç yaşıyorlar.“

“Devlet, Avrupa’dan aldığı parayı mültecilere harcamalı”

“Büyük bir bölümü sağlıksız mekanlarda yaşamak zorunda. Buradaki sorumluluk elbette devlette. Devlet, mültecilerin insan onuruna yakışır koşullarda yaşamalarını sağlamak zorunda ve Avrupa ülkeleriyle yaptığı anlaşmalarla aldığı paraları, mültecilerin daha sağlıklı yaşam koşullarını karşılamak için harcamalı.”

“Kimsesizler mezarlığı göç yolunda ölenlerle dolu”

“İHD Van Şubesi olarak biz, mültecilerin derneğimize gelmesini beklemedik. Çoğunun yaşam alanlarına ziyaretlerde bulunduk. Yüz yüze görüşmeler yaptık. Sorunlarını dinledik.

Yaşam koşullarını gözlemlemeye çalıştık. Mülteciler daha onurlu bir yaşam için yola çıkıyorlar. Ancak çoğu zaman çıktıkları yolda, birçok hak ihlaline maruz kalıyorlar.

Bu yolculuk çoğu kez ölümle son buluyor. Göç yolundaki ölümlere, basına yansıdığı kadar şahit oluyoruz ama bu sayı basına yansıyandan çok daha fazla. Dolayısıyla bugün kimsesizler mezarlığında bulunan cenazelerin çoğu kış mevsiminde donarak ya da kaza geçirerek ölen mültecilere ait.“