Gölü ve inci kefali tehlikede! Van Gölü’nün endemik canlılarından olan inci kefali, yumurtalarını bırakmak için her yıl mayıs ayında düzenli olarak tatlı sulara göç ediyor. Balıkların göç yolu üzerindeki Akköprü Deresi’nin kirliliği onlar için tehdit oluştururken, çevreciler balık popülasyonunun olumsuz etkilenmemesi için derelere kimyasal ve evsel atıkların atılmaması uyarısında bulundu. Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Ali Kalçık ve Çevre Mühendisi Rezzan Orhan 9. Köy’e konuştu.
Van Gölü Havzası’nda yaşamını sürdüren ve tek endemik balık olan İnci kefali, yumurtalarını bırakmak için her yıl mayıs ayında düzenli olarak tatlı sulara göç ediyor. İnci kefalinin göç ettiği, üremek için yumurtalarını bıraktığı Akköprü Deresi, evsel ve kimyasal çöpler nedeniyle tehlike saçıyor.
Ayrıca, Van Gölü de bu kirlilikten dolayı tehdit altında. Çevre aktivistleri ise bu tehlikeyi değerlendirdi.
“En fazla evsel atıklar zarar veriyor”
Van Çevre, Tarihi Eserleri Koruma, Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı Ali Kalçık, uzun yıllardan sonra Van Gölü’ne dökülen 102 kaynak suyu ile derenin debisindeki artışın balık göçü açısından olumlu bir gelişme olduğunu aktardı ancak “Derelere gelişigüzel bırakılan kimyasal ve evsel atıklar inci kefali için büyük tehdit oluşturuyor” dedi.
Kalçık, “Aslında yağmur yağması su debisi açısından çok iyi oldu. Su yüzünde meydana gelen çamurlaşma balıklar için çok tehlike arz etmiyor ama kimyasal atıklar ve evsel atıklar balıklara büyük zarar veriyor. Bunun önüne geçmek lazım. Hiçbir dereye evsel atık karışmamalıdır” şeklinde konuştu.
6 bin kuyu Van Gölü için tehdit
Van Gölü’ndeki canlılığı yaşatmak ve sudaki geri çekilmenin önüne geçmek için kaynak sularının önüne set ve engellerin konulmaması gerektiğini belirten Kalçık, özellikle göl çevresinde 6 bin kuyu açıldığını, bunların gölü tehdit ettiğini ve kapatılması gerektiğini söyledi:
“Vahşi sulama sistemleri, kaynak sularının önüne setlerin çekilmesi ve göl çevresinde su kuyuları açılması suda yaşayan canlılara zarar verdiği gibi kuraklığı da tetikliyor. Bunların önüne geçmek lazım. Kaynak sularındaki su artışı sevindirici ama suyu isteyen istediğin gibi kullanırsa büyük bir tehlike oluşturur.”
“Kirlilik canlı yaşamına zarar veriyor”
Çevre Mühendisi Rezzan Orhan da Van Gölü’ne dökülen Akköprü Deresi’nin katı ve sıvı atıkların boşaltılması ile aşırı derecede kirlendiğini doğruladı. Bu kirlenmenin göldeki canlı yaşamına da zarar verdiğini belirten Orhan, “Derelerdeki kirlilik canlı yaşamını büyük oranda etkiliyor. Özellikle Van Gölü Havzası’nda yaşamını sürdüren İnci Kefalinin üremek için tatlı sulara göç ettiği dönemde yumurtalarını bıraktığı Akköprü Deresi’ndeki kirlilik toplu balık ölümlerine sebep oluyor. Bu durum balık popülasyonunda azalmaya yol açıyor. Uzun vadede etkileri ise ekosistemin bozulması…” diye konuştu.
Rezzan Orhan, “Kalorifer, yakıt artıkları, poşetler, pet şişeler, teneke kutuları, bez parçaları, cam kırıkları, kemik ve deri parçalarından inşaat artıklarına kadar her türlü çöpün dökülmesi sonucunda dere adeta bir çöplüğe dönüşmüş durumda” dedi.
“Balıklar için havuzcuklar kurulmalı”
Göç esnasında balıkların yumurtalarını rahat bırakabilmeleri için belirli yerlere havuzcukların yapılması tavsiyesinde bulunan Orhan, su yüzeyindeki kirliliğin engellenmesi için de belirli noktalara çöpleri tutan ızgaraların bırakılmasını istedi.