AMİDA HABER - Diyarbakır'ın Sur ilçesinde 2016 yılında yaşanan çatışmalı süreçte da 25 bin insan göç etti, 2 bin 722 kişi hayatını kaybetti.
Çatışmalarda en fazla Cemal Yılmaz, Dabanoğlu, Fatihpaşa, Hasırlı, Cevatpaşa ve Savaş mahalleleri hasar gördü. 3 ay süren çatışmalarda 6 mahallede, 87 yapı ve tescile değer 247 binanın da olduğu 3 bin 569 yapı yıkıldı.
TOKİ işyeri ve konut yaptı
Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Başkanlığı tarafından bu 6 mahallede 8 etap halinde 367 ev ve iş yeri yapıldı. Bu yapılar arasında kafe, butik, mağazalar ve iş yerleri de bulunuyor. Sur'daki hak sahiplerinin yüzde 90'ını ile uzlaşı sağlandı. Geriye kalanlar ise dava sürecine gitti. Konut sahipleri tarafından 528 dava açıldı, 2021 yılında bu davaların 264’ü sonuçlandı. Bazı ailelerin dava süreci devam ediyor.
Diyarbakır mimarisine uygun olup olmadığı tartışmalarının yıllardır sürdüğü bu evlerden, Sur sakinlerinin büyük bir kısmı yararlanamadı. Hem yapılan yapıların az olması hem de TOKİ’nin verdiği evlerin ücretlerini karşılamayacak olan aileler, şehrin farklı semtlerine göç etti. Düşük ücret ile satılan evler şimdi büyük meblağlar karşılığında satışa sunuldu ya da kiralık ilanları asıldı.
Ev fiyatları 15 milyona çıktı
İki, katlı yapılan yeni yapılar 15 milyona satılırken, lüks yapılan iş yerleri ise aylık 20-70 bin arası bir ücretle kiraya veriliyor. Bu alanlarla daha çok turist çekmek amaçlanırken, kent sakinlerinin bir kısmı da ilgi gösteriyor. Kent sakinlerinin bir kısmı ise 2016 yılında yaşanan çatışmaların yarattığı travmadan dolayı, söz konusu bölgeden uzak durmayı tercih ediyor.
Evlerin büyük meblağlar tarafından satıldığını ifade eden Cemal Yılmaz Muhtarı Koçero Topdemir: “Ev satışları en düşük 4-5 milyondan başlayıp, 15 milyona kadar çıkıyor. İş yerleri fiyatları ise, kullanım amaçları ve genişliklerine göre aylık 20 binden başlayıp 70 bine kadar çıkıyor. İnsanların çoğu göç etmiş olsa da eski mahallelerde sakinleri hala bu mahallelerde oturuyor” dedi.
‘Evleri almaya kimsenin gücü yetmediği için herkes sattı’
Çocukluğunun geçtiği mahalleyi kaybeden Bircan isimli kadın ise şöyle konuştu: “Evleri çok pahalı satıyorlar diye, bizde o evleri almadık. Onun yerine devletten iki katlı evimiz karşılığında bize 140 bin lira verildi. Amcamlarım da aynı durumda kaldılar. Bizim çevreden kimse o evleri almadı. Almaya kimsenin gücü yetmediği için herkes sattı. Farklı bir semtte ev aldık. Eskiden o mahalle ortamı, sıcaklığı vardı, herkes birbirleri akraba gibiydi. Herkes kapının önünde oturup zaman geçiyordu. O seki havasından şu an eser kalmadı.”