Diyarbakır’da sahaflık ve dijital dönüşüm! Kitap tutkunların en uğrak mekanlarından biri olan sahaflar, online platformlar aracılığıyla bir araya gelirken, geleneksek sahaf kültürünü ortadan kaldırıyor. Diyarbakır’da sahafçılar online kitap satışlarının etkileri konusunda farklı düşüncelere sahip.
Günümüzde teknolojinin hızlı ilerleyişi, alışveriş alışkanlıklarını da değiştiriyor. Özellikle online satışların yaygınlaşmasıyla birlikte tüketiciler, istedikleri ürünlere hızlı ve kolay bir şekilde erişebiliyorlar. Bu durum, geleneksel alışveriş yöntemlerini de etkiliyor ve birçok sektörde dönüşüme neden oluyor. E-ticaretin yükselişiyle birlikte kitap satışları da dijital platformlara taşınıyor ve sahaflar da bu değişime ayak uyduruyorlar.
Özellikle Black Friday gibi büyük indirim etkinlikleri, online alışverişin ne kadar yaygınlaştığını gösteriyor. 2023 yılında 70.9 milyar dolarlık online alışverişin gerçekleşmesi, bu trendin ne kadar güçlü olduğunu ortaya koyuyor. E-ticaret platformları, tüketicilere sınırsız bir ürün yelpazesi sunarken, sahaflar da bu platformlarda yer alarak kitapseverlerle buluşuyorlar.
Online alışverişlerin, kitapların satışını ve ulaşımını kolaylaştırdığını düşünen sahafların yanı sıra, kitap kültürünü olumsuz etkilediğini düşünen sahaflar da bulunuyor. Online satış yapan Lezgin Kitebçiyan ile sahaf cafe işleten Şeyma Nur Yapıcı Sur Ajans’a konuştu.
‘Sahafçıya gitme ile online alışveriş aynı şey’
Lezgin Kitebçiyan, köy okulundaki kütüphanesinden başlayarak kitap tutkusunu keşfetti ve İstanbul'da sahaflarla tanıştı. Kitebçiyan, Instagram hesabı üzerinden kitap satışlarını sürdürerek, online platformlarda varlığını koruyor. 10 yıldır online satışlar yapan Kitebçiyen, evinin bir odasını Sahaf olarak kullanıyor. Kitap satışı yapmak için ayrı bir mekana ihtiyaç olmadığını vurgulayan Kitebçiyen, e-ticaret satışlarına ilgilerin arttığını aktarıyor Kitebçiyen: “Online alışverişlerin arttığı bu dönemde, online kitap satışlarına olan ilgiler arttı. İnsanlar zamandan kazanmak için online alışverişi tercih ediyor, kitaplar için de bu geçerli. Sahaflara gitmiş olmak ile online alışveriş yapmak arasında herhangi bir fark yok. Sonuçta alacağın kitabın içeriği aynı, değişen bir şey olmuyor. İnsanlar nostaljik bir değer biçebiliyor. Fakat bu durum eserin bir nevi değerini düşürüyor. Sonuçta eseri yazan yazar aynı, o mekan ya da bu mekanda hiçbir farkı yok. Bunlar insanlar içi bir bahane olmamalı” dedi.
Teknoloji ve okuma ilişkisi
Günümüzde, sahaflara olan ilginin azaldığını dile getiren Kitebçiyen, teknoloji sayesinde okumaya olan mesafenin bir nevi azaldığını ve teknolojiye ayak uydurmak gerektiği vurgusunu yapıyor. Kitebçiyen: “Zaman hız zamanı. Kitap okumak o hızı düşürüyor. İnsan kitap okumak için bir emek harcamak zorunda, bu da zahmetli bir iş. Bu yüzden potcast ve videolu içerikler çok kıymetli. Bir kitabı 30 saniyede okumak mümkün değil, fakat videolu içerikler 30 saniyede çok şey aktarabiliyor. Potcast okumayı destekliyor. Okumayı azalttığını kesinlikle düşünmüyorum. Değişim hızını biraz dengelemeye, yavaşlatmaya çalıyor. İnsanlar burada duyduğu şeyleri merak edip, gidip kitabı araştırıyor, satın alıyor. Üretilen içerikler sayesinde insanların kitaplara karşı merakını uyandırıyor” diye aktarıyor.
“Kitaplar üzerinde tartışabilecek alanları daraldı”
Bir sahaf olan Şeyma Nur Yapıcı ise, Diyarbakır'da yeni açtığı sahaf kafede, geleneksel ve online satışı bir arada sunarak, kitapseverleri bir araya getiriyor. Ona göre, sahafçılık sadece ucuz kitap satışından ibaret değil; nadir bulunan ve koleksiyoncuların ilgisini çeken kitapları bulmak olduğunu ifade eden Yapıcı, insanların bu konuda büyük bir yanılgıya düştüğünü belirtiyor.
Kısa bir süre önce, Sur’un tarihi sokaklarında, sahaf kafe açan Şeyma Nur yapıcı, açtığı mekanda sıcak ilişkilerin kurulduğu, birçok alandan tartışma alanı yaratıldığını söylüyor. Yapıcı: “Burası hem kafe hem de sahaf. Ekonomik idamemi sağlamak için burayı sadece sahaf olarak açamazdım. Teknoloji ile beraber yüz yüze olan iletişimler azaldı. İnsanların kitaplar üzerinde tartışabilecek alanları daraldı. Ben de çok olmasa da online satışlar yapıyorum. Gün içerisinde 1-2 kitap satsam dahi bana iyi geliyor. Benim burada ki amacım sıcak ilişkiler kurmak, kitaplar üzerinde tartışılacak alanlar yaratmak. Buraya yaşlısından gencine kadar her kesimden insanlar geliyor. Yaşlılar gelip burada çocukluklarına, gençliklerine dönüyorlar, gençlerle sohbet ediyorlar. Bu beni çok mutlu ediyor. Ara ara atölyeler düzenliyorum. Fakat online satışlarda bu mümkün olmuyor. Günümüz şartlarında herkese ulaşmamız gerektiğinde, sahafların da var olması gerektiğini düşünüyorum” diyerek geleneksel sahaf kültürünü sürdürmeye çalışıyor.