AMİDA HABER - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılı bir önceki senenin verilerine göre konut satışları yüzde 17,5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 olarak gerçekleşti. İpotekli konut satışları ise bir önceki yıla göre yüzde 36,6 azalarak 177 bin 748 oldu ve toplam satışlar içindeki payı yüzde 14,5’e geriledi. TÜİK’in Nisan 2024 döneminde Türkiye genelinde konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,8 azalarak 75 bin 569 oldu.
Bir daire 7 milyona çıktı
Diyarbakır’da konut satışları Nisan ayında 1266 olarak gerçekleşti. Bu satışların 349'u sıfır konut, 917’si ikinci el konut ve 118’i ipotekli satışlar olarak kaydedildi. Mart ayında ise Diyarbakır'da toplam 1601 konut satıldı; bunların 481’i sıfır konut, 1120’si ise ikinci el konut.
Kayapınar’da satılık dairelerin fiyatları, 2 ile 7 milyon TL arasında, daha yoksul semt olan Bağlar’da ise 700 bin ila 1 milyon TL arasında değişiklik gösteriyor. Kiralık daireler ise Kayapınar’da 10 bin ila 20 bin arasında, Bağlar ortalama 7-10 bin değişiyor.
‘Hammadde ve işçilik maliyetleri yüksek’
Amida Haber’e konuşan 28 yıllık Gayri Menkul alanında faaliyet gösteren Fesih Bozan, barınmanın insanın temel ihtiyaçları arasında yer aldığını söyledi. Bozan, konut sorunun başlıca nedenlerini şöyle sıraladı: “Konut satışları çok azaldı. İnsanların gelecek hayali kuramaz duruma geldi. Ekonomik zorluklardan kaynaklı gençler evlilik yapmakta kaçar, geleceğe yönelik plan yapamaz oldu. Konut fiyatlarının artmasının nedenleri; hammadde ve işçilik maliyetlerinin yanı sıra arsa maliyetleri de önemli bir yer tutuyor. Konut sektörünü etkileyen başlıca unsurlar arasında nüfus artışı, devlet tarafından yürütülen konut geliştirme stratejileri, konut finansman yöntemleri, kentleşme oranının artması, şehir planlarının doğru düzgün yapılıyor yapılmaması, konut maliyetlerinin artışı, hane halkı sayısındaki artışlar, kentsel dönüşüm projeleri ve emlak satış fiyatları bulunuyor.”
Dolandırıcılara dikkat!
Son dönmelerde emlak sektörüne güvenirliğin kalmadığını ifade eden Bozan, yurttaşların seyyar emlakçı ve dolandırıcılara karşı dikkatli olmaları gerektiği uyarısında bulundu. Sektörün suiistimale açık hale geldiğine dikkat çeken Bozan, şunları söyledi: “Türkiye’de emlakçılık, sektör olarak oldukça büyük olmasına karşın, sektörde yer alan işletmelerin çoğu profesyonellikten uzak küçük işletmelerden oluşmaktadır. Vergi levhası bile olmayan veya iş yeri açmadığı halde seyyar emlak işi yapan binlerce vatandaş mevcut. Vatandaşın küçük birikimlerini değerlendirmeye çalışırken tüm belgeleri tamam olan ve kurumsal bir mantıkla hizmet veren, müşteri memnuniyetini ve güveni önemseyen işletmeleri tercih etmelerini tavsiye ediyorum” dedi.
Kredi faizleri çok yüksek
Kredi faizlerinin ev alınmayacak derecede yüksek olduğuna dikkat çeken Bozan şunları söyledi: “Bir kişi, 2 milyon TL civarında bir kredi alacak olursa bunun faizi 8-9 milyona mal olur. Geri ödemesi 120 ayda 10-11 bin liraya çıkıyor. Bu yüzden vatandaş kredi çekemiyor. Diğer bir taraftan vatandaş faiz getirisi yüksek gördüğü için daire almaktan ziyade bu sefer gidip parasını bankaya yatırıyor. Paralar bankaya gittiği için bu sefer piyasada sıcak para sıkıntısı doğuyor. Diğer bir taraftan da hayat pahalılığından kaynaklı vatandaşın alım gücü azalmış. Dolayısıyla burada daire satışları ciddi anlamda gerilemenin olduğunu söyleyebiliriz.”
‘İnşaat maliyetleri düşürülmeli’
Satıştaki konutların fazla olduğunu fakat alımların az olduğunu ifade eden Bozan yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: “İnşaat maliyetleri son dönemlerde ortalama yüzde 200-300 civarında bazı kalemlerde yüzde 400 civarlarında bir artış var. İnşaat sektöründe girdi maliyetlerin fazla olması konut fiyatını artırmaktadır. Bu da satışları kötü yönde etkilemektedir. Bunların düşürülmesi gerekir. Arsa maliyetlerinin düşürülmesi için belediyeler ve Çevre Bakanlığı tarafından tarım dışı alanlarda yeni arsalar üretilip uygun fiyatlarla satılması gerekiyor. Ayrıca, kredi faizlerinin düşürülmesi, hatta sıfırlanarak kar-zarar ortaklığına dönülmesi, vatandaşın alım gücünün artırılması da konut satışlarının artmasına katkı sağlayacak önlemler alınması gerekir. Uydu evlerin yapılması lazım. Yetkililerin, belediyelerin gerekli denetimleri yapması gerekir.” (Zelal Sinayiç)