Sağlıklı beslenme demans riskini azaltıyor! Uzman Diyetisyen Didem Yıldız Küçük konu hakkında bilgiler verdi.
Sağlıklı beslenme gerçekten de daha düşük demans riskiyle ilişkilidir ve bilişsel sağlık üzerinde olumlu bir etkiye sahip olabilir. Araştırmalar, bireyler yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde daha sağlıklı bir diyet benimsemeye başlasalar bile, belirli beslenme düzenlerinin demans gelişme riskinin azalmasıyla bağlantılı olduğunu göstermiştir.
Çalışmalar, her iki diyeti de en yakından takip eden kişilerin, etmeyenlere kıyasla demans riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir.
Örneğin, bu yıl BMC Medicine'de yayınlanan ve 60 binden fazla kadın ve erkek üzerinde yapılan dokuz yıllık bir çalışmada Akdeniz usulü beslenen kişilerde bunama riskinin yüzde 23 daha düşük olduğu görülmüştür.
Demans riskinin azalması ile ilişkilendirilen sağlıklı bir diyetin temel bileşenleri şunlardır:
Meyve ve Sebzeler: Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet, beyin sağlığını destekleyen temel vitaminler, mineraller ve antioksidanlar sağlar.
Çilek: Tüm meyveler güçlü antioksidan bileşikler olan flavonoidler içerir. Neurology'de yayınlanan büyük bir 2021 çalışması, en yüksek flavonoid alımına sahip kişilerin, daha az flavonoid bakımından zengin yiyecekler yiyenlere göre bilişsel işlevlerinde bir düşüşü kendi kendilerine bildirme olasılığının yüzde 19 daha düşük olduğunu buldu.
Özellikle çileklerin beyin hücrelerini zararlı oksidatif stresten koruduğunu ve hafızayı güçlendirmeye yardımcıdır. (Çay ve bitter çikolatada da flavonoidler bulunmaktadır.)
Sağlıklı yağlar: Avokado, zeytin, fındık, tohum ve zeytinyağı gibi gıdalarda bulunan tekli ve çoklu doymamış yağlar, Alzheimer hastalığı için risk faktörleri olan kalp hastalığı ve felce karşı koruma sağlar. Deniz ürünlerinin yanı sıra ceviz, chia ve keten tohumlarında bulunan bir tür çoklu doymamış yağ olan Omega-3 yağ asitleri beyin yaşlanmasını yavaşlatabilir.
Yumurta: Yumurta sarısı, hafıza ve diğer beyin fonksiyonları için önemli bir besin olan kolin açısından zengindir. American Journal of Clinical Nutrition'da yayınlanan ve yaklaşık 500 erkeği kapsayan 2019 tarihli bir çalışmada, fosfatidilkolin adı verilen bir tür kolinin günde her 50 miligram alımı, bunama riskinde yüzde 10'luk bir düşüşle ilişkilendirilmiştir.
Erkeklerin diyetindeki ana fosfatidilkolin kaynağı yumurtadır. Büyük bir yumurtada 168 mg kolin bulunur ve bunun yaklaşık yüzde 70'i fosfatidilkolindir.
Fasulye: Baklagiller lif açısından zengindir. (Pişmiş) fincan başına mercimekte 16 gram, nohutta yaklaşık 13 gram ve barbunyada 11 gram vardır. (Günlük değer 28 gramdır.) American Journal of Medicine dergisinde 2022 yılında yaşlı insanlar üzerinde yapılan bir çalışmada, lif alımı arttıkça bilgi işleme, dikkat ve hafızayı ölçen bir beyin fonksiyon testindeki puanların da arttığı bulunmuştur.
(Meyveler, sebzeler ve tam tahıllar diğer iyi lif kaynaklarıdır.) Yeterli lif almak aynı zamanda sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olur, kan şekeri seviyelerini dengeler ve kalp sağlığını iyileştirir, bunların hepsi bilişsel sağlıkla bağlantılıdır.
Sağlıklı beslenmenin demans riskini azaltmaya yönelik kapsamlı bir yaklaşımın sadece bir bileşeni olduğunu belirtmek gerekir. Fiziksel aktivite, zihinsel uyarım ve sosyal katılım gibi diğer faktörler de bilişsel sağlığın korunmasında önemli rol oynar.
Daha sağlıklı bir diyete başlamak ve beyin sağlığını desteklemek için olumlu yaşam tarzı değişiklikleri yapmak için hiçbir zaman geç değildir. Yaşamın ilerleyen dönemlerinde bile, bu değişiklikler bilişsel işlev üzerinde faydalı bir etkiye sahip olabilir ve potansiyel olarak demans gelişme riskini azaltabilir.