"Demokrasi, sadece seçimlerde oy kullanmak değildir, her gün demokrasiyi yaşamaktır." - John Dewey
Yine bir seçimi arkamızda bıraktık. Sandıklara gittik oyumuzu kullandık ve seçmek istediğimiz siyasi partilerin adaylarına oyumuzu vererek siyasi irademizi yerelde iktidar yaptık. Peki yaptığımız bu davranışla demokrasiyi gerçekleştirebildikmi? Sadece seçimlerde oy kullanarak demokrasiyi getirebilirmiyiz? Demokrasi sadece oy kullanmaktan ibaretmidir?
Demokrasi, günümüzde sıkça tartışılan ve üzerinde uzun soluklu düşünmeler yapılan bir kavramdır. Peki, demokrasi sadece bir yönetim biçimi mi yoksa daha derinlemesine bir kültür müdür? Bu sorunun cevabı, demokrasinin sadece seçim sandıklarında yapılan oylamalardan ibaret olmadığını anlamakla başlar.
Demokrasi, temelde halkın egemenliği prensibine dayanır. Ancak bu prensibin uygulanabilmesi için bireyler arasında ortak bir anlayışın ve değerlerin olması gerekir. İşte burada demokrasinin bir kültür olduğu gerçeği ön plana çıkar. Demokrasi, bireylerin özgürce düşünebilmesi, farklı görüşlerin saygıyla karşılanması ve çoğulculuğun kabul edilmesi gibi değerleri içselleştirmesiyle bir kültür haline gelir.
Demokrasinin temelinde, halkın egemenliği prensibi yatar. Bu ilke, yönetim gücünün kaynağının halk olduğu ve bu gücün seçimler yoluyla kullanıldığı anlamına gelir. Fakat bu prensibin tam anlamıyla işleyebilmesi için bazı temel şartların sağlanması gerekir.
Demokrasinin işleyebilmesi için, ortak bir anlayış ve değerler zeminine ihtiyaç vardır. Bu ortak zemin, farklı görüşlerin saygıyla karşılandığı, çoğulculuğun kabul edildiği ve özgür düşüncenin teşvik edildiği bir ortam yaratır. Demokratik kültürün gelişmesi için bu değerlerin bireyler tarafından içselleştirilmesi ve günlük yaşamda uygulanması büyük önem taşır.
Demokrasi sadece siyasi bir sistem değildir, aynı zamanda bir kültür olarak da varlığını sürdürür. Demokratik kültür, aşağıdaki temel değerleri içerir:
Düşünce, ifade, basın ve toplanma özgürlüğü gibi temel özgürlüklerin varlığı demokrasinin olmazsa olmazıdır.
Herkesin kanun önünde eşit olması ve aynı haklara sahip olması demokrasinin temel ilkelerinden biridir.
Hukukun üstünlüğü ve bağımsız bir yargı sistemi demokrasinin işleyişi için kritik öneme sahiptir.
Farklı görüşlere ve inançlara saygı gösterilmesi ve çoğulculuğun kabul edilmesi demokrasinin temel taşlarından biridir.
Demokrasinin işleyişi için hem yöneticilerin hem de vatandaşların sorumlu davranması ve demokrasiye sahip çıkması gerekir.
Demokratik kültürün gelişmesi için, eğitim ve sivil toplum kuruluşları önemli bir rol oynar. Eğitim sistemi, bireylere demokrasinin temel değerlerini aşılamalı ve onları özgür, sorumlu ve katılımcı vatandaşlar olarak yetiştirmelidir. Sivil toplum kuruluşları da demokrasiyi savunmak, farkındalık yaratmak ve vatandaşların katılımını teşvik etmek için önemli bir işlev görür.
Demokrasinin sadece bir yönetim biçimi olarak algılanması, demokratik değerlerin ve kurumların sınırlı bir şekilde uygulanmasına neden olabilir. Örneğin, seçimlerin düzenli olarak yapılması veya farklı siyasi partilerin varlığı sadece demokrasinin görünen yüzüdür. Asıl önemli olan, toplumun her kesiminde demokratik değerlerin kökleşmiş olmasıdır.
Demokrasinin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi, bireylerin günlük hayatta karşılaştıkları her durumda demokratik ilkeleri ve değerleri göz önünde bulundurmalarını gerektirir. Örneğin, iş yerinde eşitlik, adalet ve katılımcılık gibi ilkelerin uygulanması, demokrasinin yaşamın her alanına nüfuz ettiğini gösterir.
Ancak demokrasinin bir yaşam biçimi olarak benimsenmesi kolay değildir. Bu, sürekli bir çaba ve eğitim gerektirir. Toplumun demokratik kültürünü geliştirmek için eğitim kurumları, medya ve sivil toplum kuruluşları gibi araçlar önemli bir rol oynamaktadır. Ancak en önemlisi, bireylerin kendi içlerinde demokratik değerleri benimsemesi ve bu değerleri günlük yaşamlarında uygulamalarıdır.
Sonuç olarak, demokrasi sadece bir yönetim biçimi değil, aynı zamanda bir yaşam biçimidir. Demokratik değerlerin ve ilkelerin toplumun her kesimine yayılması, demokrasinin sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için önemlidir. Bu nedenle, demokratik kültürün geliştirilmesi ve korunması, toplumun ortak sorumluluğudur.