AYM Başkanı Diyarbakır’da konuştu: 13 yılda 702 bin başvuru

AMİDA HABER- Anayasa Mahkemesi, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi iş birliğinde yürütülen "Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi" kapsamında bölge toplantılarının yedincisini Diyarbakır'da başlattı. Toplantıya AYM Başkanı Kadir Özkaya’nın yanı sıra Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk ve Avrupa Konseyi yetkilileri gibi üst düzey isimler katıldı. Toplantıların temel amaçları; yargısal diyaloğu güçlendirmek, ihlal kararlarının sonuçlarını süratle somutlaştırmak ve sık karşılaşılan ihlal alanlarındaki sorunları ele alarak adaletin en üst seviyede gerçekleşmesini sağlamak olarak belirlendi.

Diyarbakır’da 27 bin metrekarelik özel mülk arazi kamulaştırıldı

13 yılda 700 binden fazla bireysel başvuru

AYM Başkanı Kadir Özkaya, konuşmasında bireysel başvuru yolunun 23 Eylül 2012'den bu yana kullanıldığını hatırlattı. Söz konusu tarihten bugüne kadar Mahkeme'ye toplam 702 bin 53 başvuru yapıldığını ve bu başvurulardan 600 bin 14'ünün karara bağlandığını açıkladı. Bu verilere göre, yaklaşık 102 bin dosya halen Mahkeme'nin gündeminde beklemektedir. AYM Başkanı, karara bağlanan başvuruların önemli bir kısmının (531 bin 134) kabul edilebilirlik kriterlerini taşımadığı için "kabul edilemezlik" kararıyla sonuçlandığını belirtti.

İhlal kararlarının dağılımı ve oranı

Açıklanan verilere göre, bireysel başvuru sisteminde bugüne kadar toplam 81 bin 841 ihlal kararı verildi. Bu ihlal kararlarının büyük çoğunluğu (56 bin 443'ü), başvuruculara manevi tazminat ödenmesiyle sonuçlanan "makul sürede yargılanma hakkı" ihlallerine ilişkindir. Makul süre hariç tutulduğunda, adil yargılanma, mülkiyet, ifade özgürlüğü gibi 19 farklı hak grubundan dosya bazlı ihlal kararı sayısı 23 bin 914 olarak gerçekleşmiştir. Özkaya, makul süre düşüldüğünde toplam başvuruların yaklaşık yüzde 3,4'ünün hak ihlali kararıyla sonuçlandığını vurguladı.

AYM'nin ‘Süper Temyiz’ mercii değil

AYM Başkanı Özkaya, bireysel başvuru incelemelerinin bir "süper temyiz mercii" görevi taşımadığının altını çizdi. AYM'nin yalnızca Anayasa'dan kaynaklanan yetkiyle, bir hakkın anayasal anlamda ihlal edilip edilmediğine baktığını ifade etti. AYM ile Yargıtay ve Danıştay arasındaki ilişkinin hiyerarşik değil, anayasal iş bölümüne dayalı olduğunu belirtti. Ayrıca hak ihlallerini giderme görevinin öncelikle olağan yargılamayı yapan mahkemelere ait olduğu ve AYM'nin rolünün bu bağlamda "ikincillik ilkesi" üzerine kurulduğu tespiti yapıldı.

Avrupa Konseyi'nden iş birliği mesajı

Toplantıya katılan Avrupa Konseyi İnsan Hakları, Adalet ve Hukuki İşbirliği Standartlarının Uygulanması Dairesi Başkanı Lilja Grétarsdttır ve Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkanı William Massolın da önemli açıklamalarda bulundu. Konsey yetkilileri, Türkiye'nin en köklü üyelerden biri olduğunu ve Anayasa Mahkemesi ile yürütülen iş birliğinin, temel hakların korunmasına yönelik ortak kararlılığın bir göstergesi olduğunu belirtti. Avrupa Konseyi yetkilileri, projenin AYM kararlarının hem sübjektif hem de objektif etkileriyle tam olarak icra edilmesini sağlamayı amaçladığını vurguladı.

Adalet ve ahlaki değerlere dönüş çağrısı

AYM Başkanı Özkaya, konuşmasının sonunda Gazze'de yaşanan insanlık trajedisine değinerek, sivil yerleşimlerin hedef alınması ve yaşam hakkının hiçe sayılmasının tüm insanlığın vicdanını yaraladığını ifade etti. Adaletin ve insan haklarının evrensel niteliğinin hayati önem taşıdığını belirten Özkaya, hukuk devletinin olmazsa olmaz şartı olan bağımsız ve tarafsız yargının önemine dikkat çekti. Son olarak, "Adil, dürüst ve tarafsız karar verdiğimiz sürece hem kendimizi hem de toplumumuzu yüceltiriz" diyerek, insanlığın ortak geleceği için ahlaki değerlere ve adalete dönülmesi çağrısında bulundu.

​​​​​​​

Toplantıya kimler katıldı?

Diyarbakır’da bir otelde düzenlenen toplantıya Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Yargıtay Başkanı Ömer Kerkez, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Muhsin Şentürk, Avrupa Konseyi İnsan Hakları, Adalet ve Hukuki İşbirliği Standartlarının Uygulanması Dairesi Başkanı Lilja Grétarsdttır, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi Başkanı William Massolın, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcısı Mustafa Çelenk, Diyarbakır Adli Yargı Adalet Komisyonu Başkanı Erhan Çavuşoğlu, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Kenan Şenlik, Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısı Ali İrfan yılmaz ve davetliler katıldı. Toplantı, 20-21 Ekim tarihlerinde devam edecek.