Diyarbakır’da 5 bin yıl önceki depremin izleri gün yüzüne çıktı

AMİDA HABER- Çayönü Tepesi, bölgenin ve Yakındoğu’nun Neolitik Dönem kültür tarihini en iyi yansıtan alanlardan biri olarak biliniyor. İnsanlığın yerleşik yaşama geçtiği ilk merkezlerden biri olan bu alan, 1964 yılından bu yana kazılmaya devam ediyor. Devam eden kazıların bu sezonunda, MÖ 3000’li yıllara tarihlenen İlk Tunç Çağı’na ait yeni bulgular ortaya çıkarıldı.

Bağlar için formül bulundu: Yerinde dönüşüm

Depremle yıkılan boş yapı bulundu

Kazı Başkanı Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, bu yıl yapılan çalışmalarda, kerpiç duvarın deprem sonucu blok halinde kuzeye devrildiğini tespit ettiklerini belirtti. Sarıaltun, “Yapı, depremden kısa bir süre önce terk edilmiş olmalı. Yıkım sırasında içeride yaşam izine rastlanmadı” dedi. Kerpiç bloklar arasında kırmızı toprak kullanıldığı, bu rengin bölgedeki hematitli topraktan kaynaklandığı belirtildi.

Çayönü çevresinde aktif fay hattı yok ama

Jeologlarla birlikte yapılan incelemelerde yakın çevrede belirgin bir fay hattı bulunmadığı tespit edildi. Ancak Sarıaltun, Elazığ-Sivrice hattındaki sismik hareketliliğin Çayönü’nde dolaylı bir yıkıma neden olmuş olabileceğini, “Deprem çok yakında ya da çok şiddetli olmasa da, duvarların devrilme yönü ve yapısal izleri bize bunu gösteriyor” dedi.

En az 4-5 defa deprem yaşandı

Bunun bir benzerini de yukarı Dicle havzasında Bismil civarındaki bir yerleşim olan Orta Tunç Çağında Salat Tepe yerleşmesinde en az 4-5 defa deprem yaşandığını, bu depremlerinde MÖ. 2300-2200'lerde başlayıp 1600'lere kadar devam ettiğini bildiklerini dile getiren Sarıaltun şunları söyledi:

"Bu binanın içerisinde ve kültür dolgusunda dönemin temsil eden buluntularımız var. Çanak çömlekler, tüme yakın kaplar var. Bunlar bir yıkıntının sonucu değil, doğal bir süreçle kalan arkeolojik malzeme. Bu anlamıyla iyi bir veriye sahip. En azından hem kronolojik açıdan hem de mekanı anlamamız açısından değerli buluntular bu sene tespit ettik. Son bulduğumuz kerpiç verileri de bizim bu verilerimizi daha nitelikli hale getirdi. Yerleşmenin sürecine, yapının duvarlarının yıkımına ya da bu yaşam alanının terk edilmesinden sonra neler yaşandığına dair bilgiler dışında; deprem veya sel gibi doğal olayla ilgili bir kalıntıları bulmuş olduk. Arkamızda görmüş olduğumuz yapı, günümüzden yaklaşık 5 bin yıl önceki bu yapı depreme maruz kalmış. Dolayısıyla, Diyarbakır'da 5 bin yıl önce bir deprem izini daha bulmuş olduk" ifadelerinde bulundu.

Jeologlara göre, bu keşif bölgenin arkeolojik ve jeolojik tarihini birlikte aydınlatan nadir bulgulardan biri olarak değerlendiriliyor.