Diyarbakır’daki 40 bin emekli: Allah kurtarsın!

AMİDA HABER- 2025 yılı Ocak-Temmuz emekli maaş oranları açıklandı. Emekli maaş zamları, emeklilerin artan ekonomik zorluklarına çözüm olmaktan uzak görünüyor. Memur ve memur emekli maaşlarına yüzde 11,54 zam yapılarak 12 bin 500 liradan 14 bin 469 liraya yükseltildi. SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri için ise yüzde 15,74 zam yapıldı.

Ancak Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (TÜRK-İŞ) yaptığı araştırmalara göre, dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 21 bin 83 lira, yoksulluk sınırı ise 68 bin 675 lira olarak açıkladı.

Diyarbakır’da 40 bin emekli

Diyarbakır’da 40 binin üzerinde emeklinin yaşadığı tahmin ediliyor. Kira ücretlerinin 15 bin liranın üzerine çıktığı şehirde, 14 bin 469 lira olan emekli maaşıyla geçinmek neredeyse imkânsız hale geldi Amida Haber olarak Diyarbakır Emekli Meclisleri Sendikası aktivistleriyle emeklilerin yaşadığı sorunları konuştuk. Aktivistler, emeklilerin yaşam alanlarının tamamen daraldığını ve temel ihtiyaçlarını bile karşılayamaz hale geldiğini belirterek, tepkilerini dile getirdiler.

Emekliye ‘Allah kurtarsın’ deniliyor

Eskiden emeklilerin, emekli maaşıyla başkalarına yardım edecek gücü olduğunu belirten Mehmet Aktan, gelinen noktayı şöyle anlattı: “Eskiden biri emekli olduğunda ‘Allah hayırlısı ile nasip etsin’, ‘Hayırlı uğurlu olsun’, ‘Hayırlısı ile yiyin’ denilirdi. Şimdi ise ‘Allah kurtarsın’ deniliyor, hapse girilmiş gibi. Bu söylemler çok sıradan söylemler değil. 2008 yılından önce emekli maaşı, en son alınan maaşın yüzde 70’i kişiye maaş olarak bağlanıyordu. Mevcut siyasi iktidar, yaptığı düzenleme ile ilk etapta yüzde 45’e, akabinde yüzde 30’lara düşürdüler. Emeklileri içine düştüğü son durum bu”

‘Haklarımız bugün gasp ediliyor’

Çalıştıkları süreç içerisinde verdikleri primlerle maaş aldıklarını söyleyen Aktan, maaşın temel bir hak olduğunu söyledi. Aktan, “Çalıştığımız dönemde paramızı peşin ödemişiz ama şu an bu hakkımızı alamıyoruz. Haklarımız bugün gasp ediliyor. Hakkettiğimiz statü bugün verilmiş olunsaydı bugün en düşük emekli maaşı 32 bin civarında olması gerekirdi. Şu an bir asgari ücret düzeyinde bile değiliz. Bunun temel sebebinin yürütülen yanlış politikalar.”

‘Asgarin ücretin yarısının bile altında düşmüş’

Emekli maaşlarının yıllar içinde eridiğini belirten Erol Peçenek, durumu şu sözlerle özetledi: “Asgari ücret zammı yüzde 30, memurları yüzde 11.54, emeklilerin 15.75; vergiler yüzde 44, resmi kurum masrafları yüzde 44, trafik cezaları yüzde 44, kira artışları yüzde 60. Resmi verilere baktığımız zaman kişi başına düşen en düşük gelir 32 bin lira gibi bir rakam. Ama biz emekliler 12 bin 500 alıyoruz, yeni artışla 14 bin 500. Yani asgari ücretinde altında. 2008 yılı öncesi asgari ücretin yüzde 120 fazlasını alırlarken, şu an asgarin ücretin yarısının bile altında düşmüş durumda.”

‘Ölsün, ölmesi daha ucuz’

Diyarbakır 40-50 binin üzerinde emeklinin olduğu ve bunlar arasında ciddi anlamda yardıma muhtaç olan emeklinin olduğunu ifade eden Peçenek, “Önümüzdeki yıllarda belki emekliler oturacak yer bulamayacaklar, sokakta yaşamak zorunda kalacaklar. Hatta birkaç aile bir arada yaşamak zorunda kalacaklar. Belki ailelerinin köylerdeki yerleri varsa oralara dönüp yaşamak zorunda kalacaklar. O zaman emekli öldü demektir. Ölsün, ölmesi daha ucuz” dedi.

‘Verilen maaşla, resmen bize ölümü göstermişler’

Konut kiralarının emekli maaşlarının çok üzerinde olduğunu belirten Eşrep Bozkurt, bu durumun emeklileri çaresiz bıraktığını söyledi: Bozkurt, “Verilen maaşla, resmen bize ölümü göstermişler. Bizde ölmemek için mücadele ediyoruz. Hala birçok arkadaşımız ikinci bir iş bulabilmek için uğraş veriyorlar. Bırakın biz iş bulmayı gençler bile iş bulamıyor. Bizim iş bulmamız mümkün değil. Bize, ‘ölmeyin, sürünün’ü dayatıyorlar.”

Kiralar emekli maaşı geçti

Diyarbakır’daki kiraların emeklilerin maaşlarının üzerinde seyrettiğini belirten Bozkurt, “Yolda geçerken bir kiralık daire gördüm, fiyatını sordum. 18 bin lira denildi, 14 bin lira ile ben nasıl o kirayı ödeyeyim. 60-70 yaşındaki adam nereye gidip hamallık yapacak. İnşaatlarda çalışıyorlar. Geçenlerde 60 yaşındaki bir arkadaşımız inşaattan düşüp yaşamını yitirdi. Bu adamlar ne yapacak peki?” dedi.

‘Böyle bir ülkede aç kalmayı bir türlü hazmedemiyorum’

Murtaza Aydeniz, Türkiye gibi bir ülkede açlık ve yoksulluğun kabul edilemeyeceğini belirterek isyan etti. Aydeniz: “Böyle bir bölgede gerek tarım gerek yeraltı kaynakları gerekse de bölgenin bulunduğu konum anlamında böyle bir ülkede aç kalmayı bir türlü hazmedemiyorum, isyan ediyorum. Biz böyle bir ülkede hala saman ithal ediyoruz. Bu ülkede aç kalma mümkün değildir, her şey üretilebilecek konumda bir ülkedeyiz. Bu toplumun aç olmasının tek sebebi, bu ülkede demokrasinin olmayışı” dedi.

‘Emeklileri rencide ediyorlar’

Mehmet Hekim Aybat, emeklilerin yaşadığı temel sıkıntıları şöyle özetledi: “16 bin 857 lira çok gülünç bir rakam. TÜİK’in şu an gösterdiği enflasyon rakamları, tamamen gerçek dışı rakamlar. 3 ay önce market bir çocuğun aldığı 4 liralık çikolata 17 lira olmuş. 75 yaş üzeri yaşlılar için ücretsiz otobüs kartları var. Bunlar şu an özel halk otobüslerinde çok sıkıntılar çekiyorlar. Şoförler yaşlıları gördüğü zaman es geçiyor, görmezden geliyorlar. Bindirdikleri vakitte ise, dünya kadar rencide ediyorlar. Normal şartlarda bu yaşlılara verilen temel haklar arasındadır. Ailelerimizle birlikte istediğimiz gibi sosyal bir faaliyetimiz olmuyor. Oluşmamasının en büyük nedeni de yine ekonomik sıkıntılara dayanıyor.”