Diyarbakır’ın efsanevi kabadayısı: Yahudi Yunus kimdir?

AMİDA HABER- Diyarbakır'da “qırıx” olarak bilinen, mahallenin güvenliğini sağlayan kabadayılar arasında halkın en çok saygı duyduğu isimlerden biri Yahudi Yunus, diğer adıyla Yona’ydı. Buğday Pazarı’nda işlettiği manifatura dükkânıyla tanınsa da, onu esas özel kılan şey giyim kuşamı değil, cesareti ve adaletli tavırlarıydı.

Yazar Mıgırdiç Margosyan’ın da anlattığı gibi, o dönem kabadayılık ikiye ayrılıyordu: Halkı sömürenler ve halkın yanında duranlar. Yahudi Yunus, halkı koruyan, mazlumun yanında yer alan bir figürdü.

Göç etmeyip kalan, sonra pusuda öldürülen bir adam

1948 yılında İsrail Devleti’nin kurulmasıyla Diyarbakır’daki Yahudi cemaatinin büyük kısmı İsrail’e göç ederken, Yahudi Yunus kalmayı tercih etti. Ancak bu cesur kararı onun sonunu getirdi.

Bir çaycıyla yaşadığı küçük bir tartışma, olayların büyümesine yol açtı. Mahkemeye intikal eden süreçte, Yahudi Yunus, mahkeme günü çaycının yakınları tarafından pusuya düşürüldü ve sırtından bıçaklanarak öldürüldü.

Toplumsal hafızada yerini koruyan bir figür

Yahudi Yunus’un ölümü, sadece bir adalet savaşçısının kaybı değil, aynı zamanda Diyarbakır’daki Yahudi cemaatinin göçünü hızlandıran sembolik bir olay olarak görülüyor. Cesareti, mazlumdan yana duruşu ve kabadayılığı bir onur meselesi olarak taşıması, onu kentin unutulmaz figürlerinden biri haline getirdi.

Bugün, Yahudi Yunus’un hikâyesi Diyarbakır’ın çok kültürlü, çok sesli geçmişini anlatan örneklerden biri olarak hafızalarda yaşamaya devam ediyor.

Yahudi Yunus’un hikâyesi, sadece bir kişinin yaşam öyküsü değil, Diyarbakır’ın çok kültürlü yapısının, adalet duygusunun ve halk içindeki güven figürlerinin bir yansıması.