İklim Katili Gıda İsrafı: Hem Açlık Hem Çevre Felaketi

İklim Katili Gıda İsrafı: Hem Açlık Hem Çevre Felaketi! Her gün 1 milyardan fazla öğün çöpe gidiyor, 783 milyon insan açlıkla mücadele ediyor. Gıda israfı, sera gazı emisyonlarının %8-10'unu oluşturarak küresel ısınmaya katkıda bulunuyor. Atık gıdalar, su kaynaklarımızı kirletiyor ve biyolojik çeşitliliği tehdit ediyor. Sofralarımızda israfa son vererek hem açlığı yenebilir hem de çevreyi koruyabiliriz.

Birlemiş Milletler Çevre Programı (UNEP), yaklaşık 783 milyon insan açlıkla mücadele ederken, 2022'de dünya genelinde bir günde 1 milyardan fazla öğünün israf edildiğini bildirdi.

UNEP, Gıda İsrafı Endeksi 2024 Raporu'nu yayımladı. Raporda, şu ifadelere yer verildi:

"2022 yılında tüm kıtalardaki hanelerde günde 1 milyardan fazla yemek israf edilirken, 783 milyon insan açlıktan etkilendi ve insanlığın üçte biri gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldı. Gıda israfı küresel ekonomiye zarar vermeye ve iklim değişikliğini, doğa kaybını ve kirliliği körüklemeye devam ediyor.

2022 yılında 1,05 milyar ton gıda atığı (yenmeyen parçalar dahil) oluştu; bu miktar kişi başına 132 kilograma ve tüketicilere sunulan tüm gıdanın neredeyse beşte birine tekabül ediyor. 2022'de israf edilen toplam gıdanın yüzde 60'ı hane düzeyinde meydana geldi; yüzde 28'i gıda hizmetlerinde, yüzde 12'si ise perakendede gerçekleşti.

'Milyonlarca kişi aç kalacak'

UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, "Bugün dünya çapında gıda israfı nedeniyle milyonlarca kişi aç kalacak. Bu sadece önemli bir kalkınma sorunu değil, aynı zamanda bu tür gereksiz atıkların etkileri de iklim ve doğa üzerinde önemli maliyetlere neden oluyor. İyi haber şu ki, ülkeler bu konuya öncelik verirse gıda kaybını ve israfını önemli ölçüde tersine çevirebileceklerini, iklim etkilerini ve ekonomik kayıpları azaltabileceklerini ve küresel hedeflere yönelik ilerlemeyi hızlandırabileceklerini biliyoruz." dedi.

2021'den bu yana gıda israfını takip eden çalışmaların artmasıyla veri altyapısı güçlendirildi. Küresel olarak hane düzeyindeki veri noktalarının sayısı neredeyse iki katına çıktı. Bununla birlikte, pek çok düşük ve orta gelirli ülke, özellikle perakende ve gıda hizmetlerinde olmak üzere, gıda israfının 2030 yılına kadar yarıya indirilmesini öngören Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi'ne ulaşmaya yönelik ilerlemeyi takip edecek yeterli sistemlerden yoksun olmaya devam ediyor.

Evsel gıda atıkları

Veriler, gıda israfının yalnızca bir 'zengin ülke' sorunu olmadığını doğruluyor; evsel gıda atıklarının seviyeleri, yüksek gelirli, üst orta ve alt orta gelirli ülkelerde gözlemlenen ortalama seviyelerde kişi başına yalnızca 7 kilogram farklılık gösteriyor. Aynı zamanda, daha sıcak olan ülkelerde, potansiyel olarak yenmeyen kısımları içeren taze gıdaların daha fazla tüketilmesi ve sağlam soğuk zincirlerin eksikliği nedeniyle, hanelerde kişi başına daha fazla gıda atığı oluştuğu görülüyor.

Son verilere göre, gıda kaybı ve israfı, yıllık küresel sera gazı (GHG) emisyonlarının yüzde 8-10'unu (havacılık sektörünün neredeyse 5 katı) oluşturmakta ve dünya sera gazı emisyonlarının neredeyse üçte birine eşdeğer miktarda biyolojik çeşitlilik kaybına yol açmaktadır. Hem gıda kaybının hem de israfın küresel ekonomiye olan bedelinin yaklaşık 1 trilyon ABD doları olduğu tahmin ediliyor.

2022 yılı itibarıyla yalnızca 21 ülke gıda kaybını ve/veya israfın azaltılmasını ulusal iklim planlarına (NDC) dahil etmiştir. 2025 NDC revizyon süreci, gıda kaybı ve israfını entegre ederek iklim hedefini artırmak için önemli bir fırsat sunuyor. Gıda İsrafı Endeksi Raporu, gıda israfının hem bireysel hem de sistemsel düzeyde ele alınmasının aciliyetinin altını çiziyor."