"Komşu hakkı, İslam medeniyetinin insanlığa kazandırmış olduğu bir haktır"

Komşu ilişkilerinin kişinin her iki dünyasına da etki edecek sonuçlar ortaya çıkardığını söyleyen Kanaat Önderi Molla Ekrem Derdiyok, Komşuluk nedir? Komşuluk hakkı neden önemlidir? Komşuluk ile ilgili hadisler nelerdir? Komşuluk hakkı nelerdir? gibi merak edilen soruları İLKHA muhabirine değerlendirdi.

Komşuluk ilişkileri sosyal dayanışma açısından önemli olduğu gibi, ailelerin huzur ve güven içinde yaşamaları açısından da önemlidir.

İyi komşuluk ilişkileri mutluluk ve sevincin paylaşılmasında, sıkıntı ve kederin göğüslenmesinde pozitif sonuçlar ve huzur hissi ortaya çıkarırken, kötü komşuluk ilişkileri de sürekli rahatsızlık, güvensizlik ve yalnızlık hissi uyandırır.

"İnsan sosyal bir varlık olduğu için tek başına yaşayamaz"

İnsanlığa Peygamberler aracılığıyla ulaşan ilahi mesajların insana iman, amel ve ahlak kazandırmak için gönderildiğini vurgulayan Derdiyok, "İnsan sosyal bir varlık olduğu için tek başına yaşayamaz. Özellikle tek başına ihtiyacını gidermek istese dahi gideremez. Hem insani hem de İslami olarak kendi ihtiyaçlarını gidermek için ebetteki kendisi gibi bir varlığa ihtiyacı vardır." dedi.

"İnsanlar komşuluk hak ve hukukuna riayet etmeli"

Bir atasözünde 'Komşu komşunun külüne muhtaçtır' denildiğini aktaran Derdiyok, "Komşuların bu sosyal yardımlaşma ve dayanışma dediğimiz ahlaki prensipleri kendi aralarında yaşaması gerekiyor. Muhakkak insanların, komşuluk hak ve hukukuna riayet etmeleri gerekiyor. Güvenilir, emin, inançlı ahlaklı, rabbini, dinini bilen, dindar olan, edep ve adaba riayet eden, komşu hakkını bilen bir komşuya çok ihtiyaç vardır. Hatta bazı sözlerde, atasözlerinde komşu evden önce gelir. 'Ev almadan önce komşu al' denir. Örf ve adetlerimizde komşu o kadar önemlidir ki eğer sizin komşunuz iyi değilse, size eziyet veriyorsa, güvenilir bir komşu değilse sizin yuvanız ne kadar hoşunuza da gitse ne kadar güzel de olsa ne kadar sağlam da olsa yine de siz orada rahat değilsinizdir. Biz komşumuza karşı ne kadar ahlaklıyız ne kadar emin davranıyoruz, güvenilir davranıyoruz, ona karşı gerçekten ne kadar iyi insanlık gösterebiliyoruz? Onun için inancımızın bize yüklemiş olduğu bir misyon bir ahlak var, o ahlaklardan birisi de komşu hakkı ahlakıdır." diye konuştu.

'Aziz İslam medeniyetinin insanlığa kazandırmış olduğu komşu hakkı kadar hiçbir kültür hiçbir düşünce hiçbir ideoloji insanlığa kazandırmamıştır' diyen Derdiyok, şunları kaydetti:

"Komşun sana ya cennetin kapısını açar ya da cehennemin kapısını açar"

"Rahmet Peygamberi (Sallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyuruyor: 'Allah'a ve ahiret gününe iman eden bir insan komşusuna iyilik yapsın, komşusuna zarar vermesin. Ya hayır söylesin ya da sükût etsin. O kadar önemlidir ki iman ile ilişkili olarak zikrediliyor. Başka bir hadisi şerif de Allah'ın rahmet Peygamberi (Sallahu Aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki: Vallahi iman etmiş sayılamaz vallahi iman etmiş sayılamaz vallahi iman etmiş sayılmaz. Sahabe soruyor: 'Ya Resulallah (Sallahu Aleyhi ve Sellem) o iman etmiş sayılmayan kişi kimdir?  Resulullah: 'Komşusu kendi şerrinden emin olmayan o insan iman etmiş sayılmaz.' Başka bir hadisi şerif de: 'Cebrail aleyhisselam komşu hakkında bana öyle bir tavsiyede bulundu ki, komşuyla ilgili öyle bir gelip gitti ki ben komşunun öldüğü zaman komşuya mirasçı olacağını sandım.' Düşünün komşunun ne kadar büyük bir hakkı vardır. Komşunun komşu üzerindeki hukuku çok büyüktür ve İslam buna çok önem vermiştir. Allah'ın rahmet peygamberi der ki: 'Eğer bir komşu bir komşudan emin olmadığı için evinin kapısını kilitliyorsa, kesinlikle o insan cennete giremez.' Birisi vefat ediyor. Allah'ın rahmet peygamberi (Sallahu Aleyhi ve Sellem) soruyorlar: 'Bunu nasıl görüyordunuz? Ya Resulallah (Sallahu Aleyhi ve Sellem), namazı, haccı, ibadeti, sadakaları vardı, çok ibadet ediyordu ancak bir kusuru var. Dili ile komşusuna eziyet ediyordu yani komşusu kendisinden razı değildi. Peygamber efendimiz (Sallahu Aleyhi ve Sellem) buyuruyorlar ki, o cehennemliktir.' İkinci birisi vefat eder. Allah rahmet peygamberi (Sallahu Aleyhi ve Sellem) yine sahabelere sorar, sahabeler: 'İbadetlerine dikkat ederdi. Ahlakı nasıldı? Ya Resulallah (Sallahu Aleyhi ve Sellem), hiç kimseyi rahatsız etmezdi hele komşu hakkına çok riayet ederdi. Hiçbir zaman komşu hukukuna girmez, komşularını üzmezdi. Üzerinde olan komşu hakkı ve hukukunu gücünün dâhilinde yerine getirmeye çalışırdı. Allah rahmet peygamberi (Sallahu Aleyhi ve Sellem) buyuruyor ki: 'O kişi bu cennettedir.' Bir manası bir anlamı bir vechi bir yönüyle komşu demek sana ya cennetin kapısını açar ya da cehennemin kapısını açar."

"Biz Allahın mülkü değil miyiz?"

Komşuluk hakkına riayet edilmemesinin tüm insanlığı etkileyen sonuçları olduğuna vurgu yapan Derdiyok, "Eğer bugün dünyada bir sıkıntı bir işgal bir kavga varsa, komşu komşusuyla kavgalıysa bu neden kaynaklanıyor? Allahütealâ'nın göndermiş olduğu hüküm ve ahkâmların malik olduğunu mülkünde söz sahibi olmadığından kaynaklanıyor. Biz Allahın mülkü değil miyiz ve Allahütealâ'nın hayatımızda söz hakkı sahibi olması gerekmiyor mu? Komşularımızdan haberdar değiliz. Beton yığınlarının içerisinde insanlar yaşıyor. Bir apartmanda tabiri caizce bir köyü barındıracak kadar insan yaşıyor ama birbirlerinden haberdar değiller. Birbirlerini tanımıyorlar, bırakın komşuluk hakkını insanlık hakkını dahi unutmuşlar. Çünkü Allahütealâ'nın göndermiş olduğu İslam, onun kaynağı olan Kur'an ve sünnet, İslam'ın medeni ahlakı insanların hayatından çıktığı ve insanlar bu ahlakla barışmadığı, tanışmadığı, yaşamadığı için bugün bu sıkıntıları yaşıyoruz. Diyoruz ki: 'İnsanların yeniden, gerçek manada iki yakasının bir araya gelmesi, birbirleriyle güven içerisinde yaşayabilmesi, birbirlerinden yararlanmasının tek yolu İslam'dır, kaynak olan Kur’an ve sünnettir." ifadelerini kullandı.

İnsanlığın ihyası ve medeniyetin inşası için hüküm ve ahkâmların içimizde hayat bulması gerekiyor."

Nisa Suresi 36.'cı ayetlini aktaran Derdiyok, sözlerine şöyle devam etti: 'Allah'a ibadet edin. Hiçbir şeyi ona şirk koşmayın. Anne ve babaya da ihsanda, iyilikte bulunun. Akrabaya, yetimlere, yakın olan komşuya, uzak olan komşuya ihsanda bulununuz' diye emrediliyor. Müminlerin annesi Hazreti Ayşe validemiz, peygamber efendimize soruyor: Ya Resulallah, etrafımda birkaç tane komşum var. özellikle birine hediye vermek veya bir yardımda bulunmak istiyorum. Hangisinden başlayayım?  Resulullah (Sallahu Aleyhi ve Sellem): 'Kapısı sana en yakın olandan başla.' Komşuluk hakkını haneden, mahalleden, ilçeden, ilden devletler arasına kadar yansıtırsak, Allah aşkına dünyada bu sıkıntılar olur mu, kavgalar olur mu, devletler işgal olup evler başımıza yıkılır mı? Yıkılmaz. Bu kavgaların yeniden sona ermesi için muhakkak Rabbimizin göndermiş olduğu Aziz İslam'ı ve insanlığın ihyası ve medeniyetin inşası için göndermiş olduğu bu hüküm ve ahkâmların içimizde yeniden tesis edilmesi hayat bulması gerekiyor."

"Komşu, komşunun herhangi bir derdi, sıkıntısı, ihtiyacı varsa gidermelidir"

Karşılıklı komşu haklarına riayet edilmesi gerektiğini ifade eden Derdiyok, sözlerini şöyle tamamladı: "Komşu, komşunun herhangi bir derdi, sıkıntısı, ihtiyacı varsa gidermelidir. Komşu herhangi bir nimete sahip olduğunda, o nimetten dolayı gidip onu tebrik etmelidir, sevinmelidir. Eğer herhangi bir bela, musibet gelirse komşusunun başına gidip geçmiş olsun demeli ve eğer o bela ve musibeti paylaşa biliyorsa muhakkak onunla o bela ve musibetleri asgariye indirmek için paylaşmalıdır. Komşusu vefat ettiği zaman muhakkak cenaze merasimine katılmalıdır. Yani komşusunun bütün ihtiyaçlarını gözeterek, yapılması gerekeni gücü dahilinde, kendi komşusuna esirgemeden yapması bir komşuluk hakkıdır ve hukukudur. Haydi! Komşuluk hukukuna seferber edelim. Haydi! Bundan böyle benim komşumun üzerimdeki hakları nelerdir? Önce birinci kaynak Kur'an'dan, ikinci kaynak peygamberimizin sünnetine müracaat edelim. Özellikle komşuluk hakkı ile ilgili özel kitaplar yazılmıştır, o kitaplara müracaat edelim. Kaynaktan beslenerek, komşularımızla yapılması gerekeni yapalım ki gök kubbesinin rahmeti, yer küresinin rahmeti, mutluluğun kapısı açılsın. Yeniden huzurun kapısı açılsın ve her iki cihanda, dünyada mutlu olalım."

'Rabbim yaratılış sebebimiz olan kendisine ibadet etmeyi, en ekmel vechiyle yerine getiren, komşu hak ve hukukunu gözeterek hareket eden salih kullarından eylesin' temennisinde bulunan Derdiyok,  "Komşuya karşı komşu hakkını bilmeyen, komşusunu tedirgin eden, komşusuna zarar veren kişilerden Rabbim bizlere eylemesin. Rabbim Teâlâ yeniden İslam’ın ahlakını, kültürünü, İslam'ın insanlık ve komşulukla ilgili olan hak ve hukukunu hayatımızın merkezine alarak, Kur'an ve sünnet eksenli bir hayat yaşamayı cümlemize ihsan ve ikram eylesin." duasında bulundu.