Diyarbakır’da tarihe ışık tutan 9 bin 500 yıllık yapı bulundu

AMİDA HABER - Ergani ilçesinde 1964'te başlatılan ve günümüze kadar aralıklarla süren Çayönü Tepesi'ndeki arkeolojik kazı çalışmaları devam ediyor.

Dünya uygarlık tarihine ışık tutan, göçebelikten yerleşik yaşama, avcılık ve toplayıcılıktan üreticiliğe geçilip tarıma ilk başlanılan yerler arasında bulunan alanda, tarihi eserlerin gün yüzüne çıkarılması için çalışma yürütülüyor.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Çanakkale Uygulamalı Bilimler Fakültesi Müzecilik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Sarıaltun başkanlığında yürütülen arkeolojik kazılarda, alanın doğu kesiminde kazı çalışmaları yoğunlaştırıldı.

​​​​​​​

"Kamusal Yapı”ya ulaşıldı

Kazı çalışmalarında, geçmişte toplantı ve etkinliklerin yapıldığı değerlendirilen yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı"ya ulaşıldı.

Doç. Dr. Savaş Sarıaltun, Çayönü Tepesi'nin yerleşik hayata geçiş, tarım, hayvancılığın başlangıcı ve madencilik gibi birçok ilki barındırdığını söyledi. Alandaki kazı çalışmalarının devam ettiğini, bu yıl doğu kesimindeki yaklaşık 900 metrekarelik alanda çalışma yürüttüklerini belirten Sarıaltun, çalışmalarda yaklaşık 9 bin 500 yıllık "Kamusal Yapı" tespit ettiklerini bildirdi.

‘150-200 yıl kullanmış olabilirler’

Alanda boya ve sıva izlerini tespit ettiklerini anlatan Sarıaltun, şunları kaydetti: "Özel nitelikli kamusal yapının günümüzden 9 bin 500 yıl önceye ait olduğunu öngörüyoruz. Çalışmalarımız devam edecek, en az 2 evresi var. Yapıyı yaklaşık 150-200 yıl kullanmış olabilirler. En az 4 defa taban boyasını yenilediklerini ve yapıyı tekrar kullandıklarını biliyoruz. Bu yapı Çayönü'nün diğer konut ve barınaklarından farklı olarak kamuya ait bir yapı. Bir ev ile konuttan ziyade herkesin ortak kullandığı bir yapı. Bir toplantı alanı ya da ortak etkinliklerini yaptıkları bir alan olabileceği gibi başka özel amaç veya ritüeller için de olabilir. Çayönü'nün diğer yapılarından farklı olarak boya tabanı olması onu farklı bir noktaya taşıyor. Çayönü'nde şu ana kadar boyalı bir taban bulunmamıştı. Çayönü Tepesi'nin en önemli yapılarından biri olan ve mozaikli tabanıyla tanımlanan Terrazo Yapısı hemen doğusunda olması ve aynı dönemde inşa edilmiş olması nedeniyle önemli bir kamusal yapıdır. Kırmızı Tabanlı Yapı için evi veya haneyi gösteren herhangi bir verimiz yok, özellikle boya tabanıyla beraber bunun özel ve kamusal bir alan olması nedeniyle öne çıkıyor."

‘Kırmızı renginin tüm tonlarını barındırıyor’

"Yapıda kullanılan boya kırmızı renginin tüm tonlarını barındırıyor." diyen Sarıaltun, dağlık alanda aşıboyası (sarı ya da kırmızı demir cevherinden elde edilen doğal boya) veya kırmızı renkli bir kil malzemeyle boya yaptıklarını öngördüklerini dile getirdi.

‘İnsanların nasıl bir yaşam sürdüğünü tanımlaması açısından değerli’

Sarıaltun, "Analizlerimiz sonucunda bunu netleştireceğiz. Çayönü Tepesi için bu yapıyı kırmızı tabanlı yapı olarak adlandırabiliriz. Bu yapı aynı zamanda kronolojik açıdan da değerli. Çayönü'nün kritik aşaması olan M.Ö 7600-7500'lerdeki evrenin yaşam modelini anlatması açısından yani günümüzden 9 bin 500 yıl önceki insanların nasıl bir yaşam sürdüğünü tanımlaması açısından da değerli." ifadelerini kullandı.