Diyarbakır surlarının kara bekçisi: Zincirlenmiş şeytan

AMİDA HABER - Diyarbakır halk anlatılarına göre, kentin geçmişinde huzuru bozan, halk arasında fitne çıkaran ve dostluğu bozan bir şeytan vardı. Bu karanlık varlık, halkın içten içe çürümesine neden oluyor, toplumsal düzeni tehdit ediyordu. Rivayete göre kimliği bilinmeyen bir evliya, halkın bu derdine kayıtsız kalmaz ve şeytanı yakalayarak onu bir demir parçasına dönüştürür. Ardından bu demiri, İçkale Kapısı’nın sol üst duvarına zincirle sabitler. O günden sonra Diyarbakır’da kötülük sona erer; şehir “şeytansız” bir döneme girer.

Zincir hâlâ yerinde duruyor

Bu anlatı yalnızca bir halk efsanesi değil. Bugün dahi Diyarbakır surlarının İçkale girişinde, sol üst kısımda yer alan zincirli bir demir parçası halk arasında bu efsanenin maddi bir kanıtı olarak kabul ediliyor. Yüzlerce yıldır bazı ziyaretçiler, surlardan içeri girmeden önce bu demire tükürerek “Şeytana lanet olsun” diyerek içeri adım atıyor. Bu davranış, kötülüğü dışarıda bırakma ve iç huzurla kente girme ritüeli olarak görülüyor.

Toplumsal hafızada derin bir sembol

“Zincirlenmiş şeytan” figürü, halkın birliği, iç barışı ve düzen arayışının sembolü olarak değerlendiriliyor. Efsanede yer alan zincirin surlara sabitlenmesi, halkın kolektif iradesiyle kötülüğü etkisizleştirme çabasını simgeliyor. Bu yönüyle anlatı, sadece geçmişten gelen bir masal değil, toplumsal değerlerin taş duvarlara kazınmış bir ifadesi niteliğinde.

Kültürel mirasın sessiz bekçisi

Bugün hâlâ yerinde duran zincirli demir parçası, Diyarbakır’ın geleneklerine, anlatı kültürüne ve manevi hafızasına verdiği önemi gösteriyor. Kent surlarını gezen pek çok ziyaretçi bu küçük detayı fark etmese de, aslında bu zincir, Diyarbakır’ın kötülüğü surlarının dışında bırakma iradesinin simgesi olarak varlığını sürdürüyor.

Hikâyelerle yaşayan bir şehir

Diyarbakır, yalnızca tarihi yapılarıyla değil, aynı zamanda anlatı geleneğiyle de yaşayan bir şehir. Zincirlenmiş şeytan efsanesi, bu kadim kentin kötülükle mücadelesini ve barışı seçme iradesini anlatan sessiz bir miras. Her kent kahramanlar çıkarmaz ama Diyarbakır, hem kahramanını hem de şeytanını zincire vurarak tarihine kaydetmeyi başaran nadir şehirlerden biridir.