Diyarbakır'ın kavurucu sıcağı hücreleri yaşlandırıyor

AMİDA HABER - Yaz mevsiminin yakıcı sıcakları Diyarbakır’da yaşamı zorlaştırırken, uzmanlar çarpıcı bir uyarıda bulunuyor: Sürekli yüksek sıcaklığa maruz kalmak, insan vücudunda sigara ve alkol kadar yaşlandırıcı etki yaratabiliyor. Araştırmalara göre, termometrenin 32 derecenin üzerini gösterdiği şehirlerde yaşayanların biyolojik yaşları, serin bölgelerdeki insanlara kıyasla daha hızlı ilerliyor. Bazı bölgelerde bu fark 14 aya kadar çıkabiliyor. Üstelik bu etki, gelir düzeyi, yaşam tarzı ya da sağlık koşulları gibi değişkenlerden bağımsız biçimde devam ediyor.

Diyarbakır'da vücut sessizce direniyor

Meteorolojinin her yaz 40 dereceyi aşan sıcaklık uyarıları yaptığı Diyarbakır’da, insan vücudu adeta hayatta kalma moduna geçiyor. Kalp, vücudu serinletmek için daha hızlı çalışıyor, sinir sistemi uyarılıyor. Bu durum baş dönmesi, kafa karışıklığı, unutkanlık gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor. Böbrekler sıvı tutmaya çalışırken zarar görebiliyor, bağışıklık sistemi ise kronik iltihaplanma nedeniyle zayıf düşüyor.

Genler bile sıcaktan yoruluyor

Bilim insanlarına göre kronik sıcaklık, yalnızca organları değil, genlerin işleyişini de değiştiriyor. 2025 yılında yayımlanan bir araştırmada, DNA üzerindeki metilasyon izlerinin sıcaklığa bağlı olarak değiştiği gözlemlendi. Bu değişiklikler, bağışıklık sistemi, metabolizma, hücresel onarım ve iltihap mekanizmaları üzerinde kalıcı etkiler bırakabiliyor. Yani sıcak hava ortadan kalksa bile, yaşlandırıcı etkisi devam edebiliyor.

Diyarbakır'da risk grupları daha dikkatli olmalı

Sıcağa karşı evrimsel uyum geliştirmiş toplumlarda bile, sıcak hava dalgaları sırasında ölüm oranlarında artış yaşanabiliyor. Bu da aşırı sıcağa uyumun sınırlı olduğunu gösteriyor. Özellikle Diyarbakır gibi yaz aylarında uzun süre aşırı sıcaklara maruz kalan şehirlerde, yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olan bireyler daha büyük risk altında.

Yaşlandırıcı etkiden korunmak mümkün

Uzmanlara göre sıcak hava koşullarında alınabilecek basit önlemler, vücudu koruyabilir:

• Klima artık bir lüks değil, ihtiyaç. Özellikle 50 yaş üstü bireyler için serin ortamda kalmak hayati öneme sahip.

• Saat seçimi önemli. Sabah 10 ile akşam 16 saatleri arasında dışarı çıkmaktan kaçınılmalı.

• Gölgelik alanları tercih edin. Şapka kullanımı ve doğrudan güneş ışığından kaçınmak önemli.

• Susamayı beklemeyin. Bol sıvı tüketilmeli. Susuzluk hissi, vücudun alarm verdiği anlamına geliyor.

• Komşuluk bağı hayat kurtarır. Özellikle yalnız yaşayan yaşlılar için sosyal destek önemli.

• Şehir tasarımı can kurtarır. Diyarbakır’da ağaçlandırma çalışmaları, gölgelikli duraklar ve su buharı sistemleri gibi mikro çözümler hayati önem taşıyor.