Mardin’de mısır ekimi yasaklanmıştı: Takan yok

AMİDA HABER- Bölge illerinde her yıl Haziran ayının başından sonuna kadar süren buğday hasadı tamamlandı. Mardin bölgesinde buğday, arpa ve nohut ekili 3 milyon dönüme yakın arazinin neredeyse tamamı biçildi. Bu yılki kuraklık nedeniyle bölgedeki hasat verimsiz geçti. Susuz arazilerin dönüm başı 16 kilogram buğday alan çiftçiler, verimin aşırı düşük olmasından kaynaklı, arazilere biçerdöver dahi sokmadı. Sulu arazilerde ise, daha verimli bir sezon yaşansa da önceki yıllara göre verimin düşmesi çiftçinin beklentilerini karşılamadı.

Buğday destekleri alınmadı

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açıklanan ton başına 13 bin 500 liralık buğday fiyatı ile ikinci defa darbe yiyen çiftçiler, hükümetin buğday desteğini de kalemleri birleştirme yöntemiyle belirlemesi nedeniyle henüz alamadı. Çiftçilerin, Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) bitmemesi nedeniyle uzun yıllardan bu yana talep ettiği elektrik desteği ile ilgili ise bugüne kadar bir adım atılmazken, akaryakıt ve gübre fiyatlarına gelen zamlar da çiftçinin belini iyice büktü.

Yasak olmasına rağmen ekim yapıldı

Kuraklık nedeniyle istedikleri verimi alamayan çiftçiler, mısır ekimi yasak olmasına rağmen ekime başladı. 2024 yılı sezonunda ikinci ürün mısır ekimi yapmayan çiftçiler, destek verilmemesine ve fiili olarak uygulanan yasağa rağmen 2025 sezonunda ikinci ürün mısır ekimine başladı. Çiftçinin mısır ekimine başlamasının ardından ilk tepki çiftçinin buğday desteğine el koyan Dicle Elektrik Dağıtım AŞ.’den (DEDAŞ) geldi. Dicle Elektrik ikinci ürün mısır ekimi yapan çiftçilerin borçlarını ödememeleri durumunda enerjilerinin kesileceği uyarısında bulundu.

Bölgede ikinci ürün ekiminin başlaması, artan girdi maliyetleri, hükümet ve DEDAŞ’ın uygulamalarını Kızıltepe Hububat Merkezi Başkanı Mehmet Şerif Öter değerlendirdi.

Mısır yasaklandı

Hükümetin ikinci ürün mısır üretimi için son 30 yıl içinde çiftçiler ile sanayicileri teşvik ettiğini, çiftçi ve sanayicilerin de bu politikaya uygun olarak, kurutma tesisleri, depolama alanları, sondaj kuyuları yaptığına dikkat çeken Öter, “Durum böyle olunca mısır üretimi bölgemizde çok gelişti. Sadece Kızıltepe, Nusaybin, Derik ve Artuklu ilçelerinde yılda 2 milyon tonun üzerinde ikinci ürün olarak mısır üretimi yapılmaya başlandı. Ülke genelinde 6 milyon ton ikinci ürün mısır üretimi var. Mardin’in 4 ilçesi bunun 1/3 oranını tek başına karşılıyor. Geçen yıl aralarında bölgemizin de olduğu 52 bölgede su sorunu gerekçesiyle mısır üretiminin engellenmesi için devletin ikinci ürün mısıra verdiği tüm destekler kaldırıldı. Bu bir nevi yasaklamaydı. Bunun alternatifi de geliştirilmedi. Bunun yerine yeni bir ürün geliştirilmeden böylesi ekonomik katma değeri yüksek olan bir ürünün ekilmemesini istemek, hem bölge çiftçisine hem de milli ekonomide çok büyük bir kayıp yarattı” dedi.

‘GAP bitene kadar elektrik desteği verilmeli’

GAP’ın bitirilememesinin sorumluluğunun devlette olduğunu ifade eden Öter, çiftçinin üretime devam edebilmesi için elektrik desteğine ihtiyaç olduğunu kaydetti. Öter, “Bu bir haktır. Çiftçi ektiği mısırı satsa da elektrik faturasına yetmez. Bunu elektrik şirketi de biliyor. Elektrik şirketi de elektriği bedava veremez, çünkü o da parayla alıyor. Çiftçinin bunu ekmesi ihtiyaçtır. Bu hem iş sağlıyor hem aş sağlıyor. Mısırı dışarıdan ihraç ettiğiniz zaman yumurta anında yüzde 30 zamlanıyor, et yüzde 20-30 zamlanıyor. Ama yerli üretim olduğu zaman böyle olmaz. Bu nedenle GAP suyu Mardin’e ulaşıncaya kadar bir hak olarak çiftçimize elektrik maliyetini karşılayacak bir miktarın üstü destek verilmeli. Bugüne kadar bu ülkede hangi projeler yapılmadı ki. Çocukluğumuzdan bu yana bir projemiz vardı, onu da dünya gözüyle göremeyecek miyiz” diye sordu.