Çocuklarda istenmeyen davranışlar ceza ile çözülür mü?

Uzman Klinik Psikolog Müjde Yahşi konu hakkında önemli bilgiler verdi.

Çocuğuza ceza vermeden önce istemediğiniz o davranışı çocuğunuzun neden yaptığını anlamanız gerekir. Yani çocuğunuz sizden korktuğu için mi yalan söylüyor, depresyonda olduğu için mi acaba ders çalışmıyor, yoksa dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğu için mi ders başarısı düşük ya da kaygısı arttığı için mi tırnak yemeye başlamış bunu fark edebilmeniz gerekir.

Çocukların olumsuz olarak gördüğümüz davranışları, psikolojik nedenlere bağlıdır. Cezalandırmak istediğiniz davranış aslında çocuğun psikolojik ihtiyacının yeterince karşılanmamadığının bir sinyalidir. Ceza vermek yerine öncelikle çocuğum bu davranışı acaba neden yapıyor diye kendimize sormalıyız. Eğer sebebini tahmin edebiliyorsak bunu ceza ile değil ihtiyacı olan sevgi, ilgi ya da disiplin ile çözebilmeniz gerekir.

Ceza yerine çocuğa uygulayacağınız yöntem de çocuğu sevdiği bir şeyden mahrum bırakmanız olacaktır. Ama bunu yaparken de yine çocuğun duygularını hedef almadan yalnızca davranışı hedef alarak yapmanız önemli. Örneğin ödevlerini vaktinde yapmayan çocuğu tabletten belli bir süre mahrum bırakacaksınız ama bunu yaparken çocuğa şunları söylediniz "kaç kere dedim sana ödevlerini yap diye, hiç söz dinlemiyorsun, bak Ahmet'e bütün ödevlerini nasıl da yapıyor o zaman sana tablet yok" dediğimizde çocuğun duygularını hedef almış oluruz ve bu uyguladığımız yöntem mahrum bırakma değil bir ceza olur.

Ceza duyguları hedef alır mahrum bırakma ise davranışları hedef alır. Dolayısıyla onun yerine; ödevlerini düzenli olarak yapmaya başlayana kadar tabletle oynama bir süre ara veriyorum diyebilirsiniz ya da ödevlerini yapmamayı tercih edersen tabletle de oynamamayı tercih etmiş olursun diyebilirsiniz. Çocuğunuz bu durumda ısrar edebilir ya da ağlayabilir ama kesinlikle ikna etmemelisiniz ve uzun uzadıya açıklamalardan kaçınmalısınız ki çocuğunuz direnç göstermesin.