Demirtaş kararına itiraz ne anlama geliyor? Olası senaryolar nedir?

AMİDA HABER- HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Kobani davası kapsamında 4 Kasım 2016’da tutuklanmış ve toplam 42 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Demirtaş’ın tutukluluğuna ilişkin süreçte üç kez hak ihlali kararı vermişti. Kararın 8 Ekim 2025’te yani bugün kesinleşmesi beklenirken, Adalet Bakanlığı dün itiraz hakkını kullanarak süreci yeniden başlattı. Bakanlık, AİHM 2. Dairesi’nin kararının Büyük Daire’de tekrar değerlendirilmesini talep etti.

DEM Partiden Demirtaş açıklaması

Büyük Daire süreci ne anlama geliyor?

AİHM’de bir davanın Daire kararından sonra Büyük Daire’ye taşınması, temyiz anlamına geliyor ancak bu süreç yalnızca istisnai durumlarda uygulanıyor. Büyük Daire, AİHM’in en üst merciidir ve vereceği karar kesin olur. Bu tür başvurular yalnızca Sözleşme’nin yorumuna veya uygulanmasına ilişkin ciddi bir sorun bulunduğunda kabul ediliyor. Başvurular önce 5 hâkimden oluşan bir panel tarafından inceleniyor; panelin kabul etmesi halinde dava 17 hâkimli Büyük Daire’ye sevk ediliyor.

Süreç en az bir yıl sürebilir

AİHM Büyük Daire prosedürü, kararın kabul edilmesinden itibaren genellikle 1 ila 1,5 yıl sürüyor. Bu süreçte duruşmalar yapılıyor, taraflar yeniden dinleniyor ve ardından gerekçeli karar yazılıyor. Bu da Demirtaş’ın olası tahliye sürecini bir kez daha uzatabilecek bir gelişme anlamına geliyor.

Dava süreci ve Türkiye’nin itiraz geçmişi

Demirtaş davası, Türkiye ile AİHM arasındaki en kritik dosyalardan biri olarak görülüyor. Mahkeme, 2018 ve 2020 yıllarında Türkiye’yi “siyasi amaçlı tutuklama” gerekçesiyle mahkûm etmiş ve 2020’de “derhal serbest bırakılmalı” kararı vermişti. Türkiye ise bu kararları uygulamamıştı. Adalet Bakanlığı’nın yeni başvurusunun gerekçesi, “Sözleşme’nin yorumuna ilişkin ciddi sorunlar bulunduğu” iddiasına dayanıyor.

AİHM hakimleri itirazı kabul etmezse ne olur?

AİHM’deki 5 hâkimli panelin başvuruyu kabul edip etmeyeceği önümüzdeki haftalarda belli olacak. Kabul edilirse dava Büyük Daire önüne taşınacak, reddedilirse mevcut karar kesinleşecek. Hukukçular, geçmişteki ihlal kararları dikkate alındığında panelin başvuruyu reddedebileceğini değerlendiriyor. Öte yandan Türkiye’nin 2020 kararını uygulamaması ve benzer bir tutumu Osman Kavala davasında da sergilemesi nedeniyle, Avrupa kurumlarının bu süreci yakından izlemesi bekleniyor.