Diyarbakır’ın tescilli lezzeti: Kürtlerin mi Ermenilerin mi?

AMİDA HABER- Diyarbakır’ın en bilinen lezzetlerinden biri olan burma kadayıf, 2017 yılında Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası'nın başvurusu ile tescillendi. Batı illerinden yoğun ilgi gören tatlıya, son yıllarda yurtdışından da talepler arttı.

Burma kadayıf kimin?

19. yüzyılda Diyarbakır’da üretimine başlanan ve ustalık gerektiren burma kadayıfı, nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaştı. İçine ceviz içi veya Antep fıstığı doldurulan bu tatlı, son dönemde Kürtlere mi yoksa Ermenilere mi ait olduğu tartışma konusu oldu.

‘Ermeniler ustalara öğretti’

Amida Haber’e konuşan Diyarbakır Lokantacılar ve Tatlıcılar Odası Başkanı Haşim Elkaan, konuya açıklık getirdi. Elkaan, tescil almak için, 2014-2015 yılları arasında yapılan bir komisyon çalışmasında Diyarbakır Burma Kadayıfı'nın kökenine dair derin araştırmalar yaptıklarını belirtti. Elkaan, araştırmaları sonucu ulaştıkları verileri şöyle aktardı: “Görsel olarak Kültür Bakanlığı arşivlerinde hiçbir veri yoktu. Ürünü tespit etmek için canlı yaşayan şahide ihtiyaç vardı. En yaşlı kadayıf ustalarından biri, o dönemde 75 yaşında olan ustaya ulaştık. Oradan onu ustasına, bir diğer ustasına kadar gittik. Böylece 3 kuşak geriye gittik. Burma kadayıfının, 1800'lerin sonu ile 1900'lerin başlarında Ermeniler tarafından Diyarbakır’daki ustalarımıza öğretildiğini gördük. O günden sonra, Diyarbakır’daki ustalar bu tatlıyı geliştirerek bugünkü haline getirdiler. İlk zamanlarda köylerde köz ateşinde ve sacın üzerinde yapılan bu tatlı, günümüzde tescillenen ürünümüzdür.”

‘İlk ustalar Bingöllüydü’

Elkaan, o dönemde el sanatlarında usta olan Ermenilerin, telkâri ve kişnişli gibi diğer zanaat dallarında da önemli bir etkisi olduğunu vurguladı. Ayrıca, kadayıfın kökeninin Bingöl ile de ilişkili olduğuna dair söylenenlerin doğru olduğunu ancak ilk ustaların Ermeniler olduğuna dikkat çeken Elkaan, "Kadayıfın Bingöllüler ve Diyarbakırlılar tarafından yapıldığı söyleniyor. İlk ustalar Bingöllüydü ve bu yüzden ürün Diyarbakır’a ait kabul ediliyor. Yapılan araştırmalar olmasaydı burma kadayıfın tescilini alman mümkün olmazdı” dedi.