Kürt mülteciye işkence AİHM’den döndü: 12 Avro tazminat

AMİDA HABER - Erzurum’un Karaçoban ilçesinde yaşayan ve 15 yıl boyunca DTP, BDP ve HDP’de yöneticilik yapan Yılmaz Kökbalık, hakkında verilen 20 yıllık hapis cezası kesinleşince 15 Aralık 2019’da Yunanistan üzerinden Hırvatistan’a kaçtı. Burada yakalanan Kökbalık, 60 gün boyunca gözaltında tutuldu.

İltica talebi kabul edilmedi

Avukatları aracılığıyla defalarca iltica talebinde bulunmasına rağmen başvuruları reddedilen Kökbalık, gözaltında işkence gördü, Türkiye’ye iade edilme tehdidiyle karşı karşıya bırakıldı. Milletvekilleri, insan hakları örgütleri ve avukatlarının girişimleriyle Türkiye’ye gönderilmesi engellendi ancak sınır dışı edilerek yeniden Yunanistan’a bırakıldı. Kökbalık, buradan Fransa’ya geçti.

Psikolojik ve fiziki işkence iddiaları

Hırvatistan’da kaldığı süre boyunca psikolojik ve fiziki işkence, izolasyon ve tecride maruz kaldığını belirten Kökbalık, 2021’de AİHM’e başvurdu.

AHİM’den ciddi ihlal kararı

AİHM, 4 yıl süren davanın ardından Hırvatistan’ı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. ve 13. maddelerini ihlal ettiği gerekçesiyle mahkûm etti. Kararda şu tespitlere yer verildi: Sınır dışı etme, Kürt etnik kökenli Türk vatandaşının uluslararası koruma prosedürüne erişimine izin verilmeden sınır dışı edilmesi, başvuranın hukuki durumuyla ilgili yardım almasını engellemek amacıyla avukatıyla görüşmesinin engellenmesi, yerel yetkililer, başvuranın savunmasız durumundan yararlanarak onu sözde gönüllü bir geri dönüşe rıza göstermeye zorladı. Başvuranın Sırbistan üzerinden kuzey Makedonya’ya gidişi gönüllü değil. Başvuranın madde 3 tarafından garanti edilen korumadan geçerli bir şekilde vazgeçtiği düşünülemez, başvuranın güvenliği, etkili ve yeterli iltica prosedürlerine erişimi veya zincirleme geri gönderme riskine ve madde 3 tarafından yasaklanan muameleye maruz kalıp kalmayacağı konusunda hiçbir inceleme yapılmadı, madde 13 (+ madde 3) otomatik olarak askıya alma etkisi olan etkili bir yerel hukuk yolunun olmaması. Bir avukata erişimin olmaması, başvuranın herhangi bir yasal çözüm yolunu etkili bir şekilde takip etmesini engellemiştir.”

Tazminat kararı

Kökbalık, Hırvatistan’dan 50 bin Avro’luk tazminat talep etti, ancak AİHM bu talebi kabul etmedi. Yüksek mahkeme, Kökbalık’a 8 bin 500 Avro manevi tazminat ve yargılama masrafları için 3 bin 674 Avro ödenmesine hükmetti.

‘Amaç tazminat değil’

Amida Haber’e konuşan Kökbalık, kararın önemine dikkat çekerek şunları söyledi: “AİHM, 4 yıl sonra nihai kararını verdi ve Hırvatistan mahkûm edildi. Maddi manevi olarak tazminat ödeyecek. Siyasi, demokratik çok kapsamlı yaptırımlar uygulanacak. Dava açma sebebim kesinlikle maddi tazminat değildir. Amaç Türkiye’den can güvenliği için çıkıp gelen Kürtlerin, yolda Hırvatistan ve Balkan Devletleri ve Avrupa’da haksızlık görmemesi için. Kürtler, demokratlar zulüm, hukuksuzluk görmesin. Bu dava ile kimsenin kanun dışı, insan haklarına aykırı bir şekilde muamele edilmesinin önüne geçmek için açtık. Haklı olduğumuz için de davayı kazandık.”