Li ser rastiya zimanê kurdî di rûpelên nû de tê xwestin

Dema ku Tirkiye di rûpelên pêş de xwe dan mijarên sîyasî û civakî, gelek mijarên din jî di bin navê wan de tên gotin. Yek ji wan mijaran jî rastiya zimanê kurdî ye. Di encamê de, li gorî lêpirsîn û daneyên dîrokî, wêneya pêşketina zimanê kurdî wek zimanekî fermî li Tirkiyê di rûpelên nû de tê xwestin.

Zimanê kurdî bibe zimanekî fermî li Tirkiyê

Li gorî dadgeha îstîsbareyê ya Stenbolê, her du salên dawî yên li Tirkiyê, ji 100 kesan 77 kes dixwînin ku zimanê kurdî bipejirînin. Her wiha, li gorî dezgehên dîrokî yên Tirkiyê, zimanê kurdî, her çend di encama leşkerî û şerê welatê mezin de hatiye qirkirin, di bin baskên dewleta Tirkiyê de, gelek caran jî ji bo îmzekirina wê û paqijkirina daxwazên kurdan, nehatiye cîbicîkirin. Lê belê, piştî ku li ser rastiya zimanê kurdî mijûlî bûye, gelek xebatên li ser çareserkirina mijarê dest pê kirine.

Di dawîya sala borî de, li seranserî welatê, bi pêşketina yekserkirina zimanê kurdî wek zimanekî fermî, gelek daxwaz û pirsên hatine xwestin. Bi taybetî jî piştî ku partîya HDP ya kurdî hatibû qedexekirin, gelek kesan di şert û mercên dijwar de cihê xwe dane li seranserî welatê û li gorî daxwazên xwe, ji bo zimanê kurdî bipejirînin û xebatên li ser rastiya zimanê kurdî dest pê bikin.

Dikanên dixwazin li seranserî welatê, bi zimanê kurdî xizmetê bidin mirovan

Ew dikan dikarin xizmetên wan bi zimanê kurdî pêşkêşî bikin û dixwazin li seranserî welatê zimanê kurdî bifikirin. Lê belê, hêj gelek tişt hene ku divê were çareserkirin. Li gorî Komîsyona Mafên Mirovan ya Iraqê, di sala 2021'an de, 25% ji mirovan bi zimanê kurdî dipeyivin, lê heta niha gelek qada wê nehatiye paşguhkirin. Ji ber vê yekê, gelek Kurd û rewşenbîrên Kurd dixwazin ku hikûmeta Iraqê û hikûmeta herêma Kurdistanê li ser asta peymana Navneteweyî ya Mafên Civakî û Siyasî de, zimanê kurdî bipejirînin. Ji ber vê yekê, di nava Kurdan de gelekî bi qasî gelekî, dijminatiyek li dijî ziman û çanda kurdî heye û divê ev mijara bi rêkûpêk were girtin.

Li gorî rêxistina "Kurdî Der" a ku bi xwe tevgera civakî ye, ji bo xurtkirina zimanê kurdî û pêşwazî kirina civaka kurdî dikeve qonaxa kar. Li gorî wan, di warê zanistî û xebatên pêşbaziyê de bi zimanê kurdî tê wateya sazîkirina rûpelan û standardên zimanî, çapkirina derheqê zimanê kurdî de, û xizmetên zimanzanî yên li seranserî welatê.

Di dawiya rojê de, dijberiya li dijî ziman û çanda kurdî divê were derxistin holê û ev pirs ji hemû aliyên sîyasî û civakî re gelekî girîng e. Divê xebata bi zimanê kurdî bê pêkanîn û divê hemû Kurd li ser vê yekê bixebitin. Têkoşîna ji bo xurtkirina zimanê kurdî û perwerdehiya zimanî gelekî girîng e û divê hemû Kurd li ser vê yekê xebat bikin.