Boyundaki şişlikler ne zaman tehlikelidir?

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Selim Yıldırım konu hakkında önemli bilgiler verdi.

Sağlıklı bir erişkinde ve çocukta boyunda dışarıdan fark edilen veya dokunduğumuzda ele gelen herhangi bir şişlik görülmez ve fark edilmez. Boyunda meydana gelen şişlikler selim olmayabilir, geç kalındığı vakitte bazı kötü huylu hastalıkların ilerlemesi ve yayılması mümkün olabilir. Boyundaki şişliklerin iyi ya da kötü olduğunun ayrılması çok önemlidir.

Çoğunlukla aniden ortaya çıkan çene altında, kulak önünde, kulak arkasında ve boyun yan kısımlarında ağrılı tek taraflı veya iki taraflı şişlikler enfeksiyonlara bağlı, boyundakile lenf bezelerininin şişmesine, yani enflamasyona bağlı olarak meydana gelmişlerdir. Biz Kulak Burun Boğaz Uzmanları boyundaki şişliğin nedenini araştırırken yüz bölgesinde, saçlı deride, diş bölgesinde, ağız içerisinde herhangi bir enfeksiyon odağı olup olmadığını mutlaka kontrol ederiz. Boynundaki şişliğin enfeksiyondan sonra meydana gelmesi ve ağrılı olması bu şişliğin iyi huylu olduğunu gösterebilir ancak başka tetkikler de yapmak gerekir.

Şüpheli durumlarda mutlaka boyun ultrasonu kan tahlili ve gerekli durumlarda ilaçlı filmler çekmek gerekli olabilir. Ultrason bulgularında bu şişliğin kötü huylu olduğuna dair bulgular var ise yine ultrason eşliğinde iğneyle bu şişlikten parça alıp patolojik incelemeye tabi tutulur. Ama ultrason bulguları ve kan tetkikleri bu şişliklerin enfeksiyon ve enflamasyona bağlı olduğunu düşündürüyorsa medikal tedavi vererekten takip yapmak yeterli olabilir.

Hastanın boynundaki şişliğin tek taraflı ya da çift taraflı oluşu ağrılı olup olmayışı, şişliğin zamanla büyümesi ve artması bizleri yönlendirir. Özellikle küçük çocuklarda boyun orta kısımda meydana gelen tekrarlayan şişlikler doğumsal artıklara bağlı olabilir. Genelde kötü huylu olmazlar ve çok sık tekrarlayan enfeksiyon olursa ameliyat ile tedavi edilirler. Gençlerde ve orta yaş grubunda  iki taraflı yada tek taraflı şişlikler çoğunlukla enflamasyona bağlı olup uygun bir medikal tedavi ile tamamen yok olabilirler.

Yaşlı hastalarda sonradan ortaya çıkan boyun şişlikleri mutlaka daha ayrıntılı şekilde tetkik edilmelidir. Örneğin ses kısıklığı ile başlayıp sonrasında boyunda ortaya çıkan şişlikler mutlaka ayrıntılı tetkik edilmelidir. Yine istemeden kilo kaybı olması ve boyundaki şişliklerin giderek artması durumunda ayrıntılı tetkikler yapılmalıdır.

Gece terlemesi, istemsiz kilo kaybı, ses kısıklığı, kanlı kusma, öksürük, yutma zorluğu, nefes darlığı, boyun ağrısı ve ağız kokusu ile birlikte görülen tek taraflı veya çift taraflı boyun şişlikleri ayrıntılı incelenmelidir. Boyun bölgesinde şişlik yapabilecek kötü hastalıkların başında gırtlak kanseri, troid kanseri, tükürük bezi kanserleri olmak üzere onun dışında ağız bölgesindeki kötü huylu hastalıklarda boyunda şişlik ile belirti verebilir.

Boyun bölgesinin lenf dolaşım açısından çok zengin olduğu için lenf bezlerinin doğumsal ya da sonradan ortaya çıkan kötü huylu hastalıkları da örneğin lenfoma gibi şişlik ile ilk belirti verebileceğini belirtti. Erken tanı koymak hastalığın evresinin artmasını engelleyerek daha iyi sonuç alınmasına sebeb olur.

Boyun şişlikleri ile gelen bir hastada öncelikle iyi bir öykü alıp, sonrasında kamera yani endoskopi ile muayene edip elimiz ile de boyunu kontrol ediyoruz. Gerekli kan ve ultrason tetkiklerinden sonra şüpheli bir durum var ise ileri inceleme yapıyoruz. Bunlar arasında ilaçlı tomografi ve manyetik rezonans incelemesi, tüm vücudu ilgilendiren PET taraması. Bazı durumlarda boyundan lenf nodunun çıkarılarak patolojik incelemeye gönderilmesi veya ultrason eşliğinde parça alınıp bunun incelemeye tabi tutulması neticesinde teşhis konulur ve  uygun tedavi başlanılır.

Sonuç olaraktan çocuk ya da erişkin de dışarıdan fark edilebilen, görülen ağrılı veya ağrısız boyunda ortaya çıkan şişlik durumunda mutlaka hekime gidilmeli ve bu şişliğin nedeni hekim tarafından saptanarak uygun bir şekilde tedavi edilmesi hasta için en iyi sonucu ortaya çıkaracaktır.