Diyarbakır soğudu: Ruh sağlığına dikkat

AMİDA HABER - Mevsimsel geçişler, bireylerin psikolojisini doğrudan etkiliyor. Özellikle iklim geçişlerinin sert yaşandığı Diyarbakır’da bu etkiler daha belirgin hissediliyor. Toplum ve Ruh Sağlığı Derneği (TORSAD) Başkan Yardımcısı Uzman Psikolojik Danışman Hayriye Müjde Erçetin, Amida Haber’e yaptığı açıklamada, mevsim geçişlerinin insan psikolojisi üzerindeki etkilerini değerlendirdi.

‘Mevsimsel depresyon’ görülebilir

Erçetin, özellikle ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde yaşanan sıcaklık, nem ve güneş ışığı değişimlerinin, beyinde ruh halini düzenleyen serotonin ve melatonin hormonlarının dengesini etkileyebileceğini belirtti. Erçetin, “Bu dönemlerde gündüz süresi, sıcaklık, nem oranı ve güneş ışığı miktarı hızlı şekilde değişir. Bu değişimler, beynimizde ruh halimizi düzenleyen serotonin ve melatonin gibi hormonların dengesini etkileyebilir. Bazı kişiler bu dönemde enerji düşüklüğü, uyku düzensizlikleri, dalgınlık, huzursuzluk ya da duygusal dalgalanmalar yaşayabilir. Özellikle daha duyarlı veya stres altında yaşayan bireylerde bu belirtiler daha belirgin olabilir. Diyarbakır gibi iklim geçişlerinin keskin yaşandığı bir şehirde bu etkiler genellikle daha yoğun hissedilir. Yaz aylarında uzun süren sıcaklar, bedensel yorgunluk ve uykusuzluğu artırırken; kış aylarında güneş ışığının azalması ve soğuk havaların getirdiği sosyal izolasyon eğilimi, ruh halini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle bu bölgelerde yaşayan bireylerde mevsimsel ruh hali değişimleri – özellikle de “mevsimsel depresyon” dediğimiz tablo – daha sık gözlemlenebilir” dedi.

Diyarbakır’da vatandaşlara kapsamlı sağlık taraması

En yaygın belirtiler

Mevsim geçişlerini bireylerde hem fizyolojik hem de psikolojik bazı değişiklikler yaşandığını ifade eden Erçetin, en yaygın belirtiler şu şekilde sıraladı:

• Ruh hali değişiklikleri: Nedensiz huzursuzluk, keyifsizlik, tahammülsüzlük ya da duygusal dalgalanmalar sık görülebilir.

• Enerji düşüklüğü ve yorgunluk: Vücut yeni sıcaklık ve ışık düzenine alışmaya çalıştığı için kişi kendini daha çabuk tükenmiş hissedebilir.

• Uyku düzeninde değişiklik: Gecelerin uzaması veya kısalması melatonin düzeyini etkiler; bu da uykuya dalmakta zorlanma ya da aşırı uyuma eğilimi yaratabilir.

• Motivasyon kaybı: Özellikle sonbahar aylarında kişi günlük işlere ya da sosyal aktivitelere karşı isteksizlik hissedebilir.

• Dikkat dağınıklığı ve odaklanma güçlüğü: Hormon dengesindeki değişimler bilişsel işlevleri geçici olarak etkileyebilir.

• İştah değişiklikleri: Bazı bireylerde özellikle karbonhidrat ağırlıklı yiyeceklere yönelim artabilir. Özellikle de soğuk havalara geçişte gözlemlenir.

Bazı gruplar daha hassas

Erçetin, mevsim geçişlerinden bazı grupların daha fazla etkilendiğini vurguladı. Erçetin, “Çocuklar, yaşlılar, kronik rahatsızlığı olan bireyler ve psikolojik hassasiyeti bulunan kişiler bu dönemde daha kırılgan olur. Çocuklarda biyolojik ritmin tam oturmamış olması, yaşlılarda yalnızlık duygusu ve düşük hareketlilik; kronik hastalığı olanlarda ise bedensel dayanıklılığın azalması bu etkileri artırır” diye konuştu.

Ne yapılmalı!

Erçetin, basit yaşam alışkanlıklarıyla bu sürecin daha sağlıklı geçirilebileceğini belirterek şu önerilerde bulundu: “Düzenli bir uyku ritmi oluşturun. Sabah saatlerinde en az 20-30 dakika gün ışığından yararlanın. Hafif egzersizleri rutin hale getirin. Dengeli ve mevsimine uygun beslenin. Sosyal ilişkileri canlı tutun, içe kapanmaktan kaçının. Ruh halinizi izleyin ve gerekirse uzman desteği alın.”

Ne zaman profesyonel destek alınmalı?

Erçetin, mevsim geçişlerinde yaşanan kısa süreli ruh hali değişimlerinin normal olduğunu, ancak bazı durumlarda profesyonel yardımın gerekli hale geldiğini belirterek şu açıklamada bulundu: “Sürekli mutsuzluk, umutsuzluk veya keyif alamama hali, uyku ya da iştah düzeni belirgin şekilde bozulduysa, enerji eksikliği ya da hayata karşı isteksizlik hissi günlük yaşamı zorlaştırıyorsa, yoğun kaygı, öfke patlamaları veya sosyal geri çekilme yaşanıyorsa, kişi “artık baş edemiyorum” düşüncesine sık sık kapılıyorsa bir uzmana başvurulmalıdır.”

‘Bazen yavaşlamak, bazen yenilenmek ister’

Erçetin son olarak, mevsim geçişlerinin doğanın döngüsünün bir parçası olduğunu hatırlatarak şu ifadeleri kullandı: “Mevsim geçişleri aslında doğanın ritmidir — tıpkı doğa gibi biz de bu değişimlere uyum sağlamaya çalışırız. Ruh sağlığı da bu döngünün bir parçasıdır; bazen yavaşlamak, bazen yenilenmek ister. Bu dönemlerde kendimize şefkatle yaklaşmak, ihtiyaçlarımızı fark etmek ve gerektiğinde profesyonel destek almaktan çekinmemek, hem psikolojik dayanıklılığımızı hem de yaşam kalitemizi güçlendirir.”