TARİH NEDİR?

“Tarih insanların, hareketin, kararların, etkileşimlerin ve davranışların incelenmesidir.”

Tarih anlatılardır. Kaostan düzen gelir. ‘Gerçekleri’ belirleyerek ve düzenleyerek geçmişi anlamaya çalışıyoruz ve bu anlatılardan varlığımıza şekil veren kararları ve süreçleri açıklamayı umuyoruz. Belki bugün karşılaştığımız zorluklara verdiğimiz tepkileri yönlendirmek amacıyla —ama asla belirlemek için değil— kalıplar ve dersler bile çıkarabiliriz. Tarih insanların, hareketin, kararların, etkileşimlerin ve davranışların incelenmesidir. İnsan koşulunu bütün şekilleriyle meydana çıkaran güç, zayıflık, yolsuzluk, trajedi, zafer gibi zaman boyunca yankılanan temaları kapsaması sebebiyle ilgi çeken bir konudur. Bu temalar başka hiçbir yerde hâlâ alanın en gerekli çekirdeği ve tarih çalışmalarındaki sayısız yaklaşımlardan en anlamlısı olan siyasi tarihte olduğundan daha net değildir. Yine de siyasi tarih gözden düştü ve akabinde itibarsızlaştırılarak alakâsız ve bayat olarak şeytanlaştırıldı. Sonucu ise geçmişi düzenlemenin, açıklamanın ve geçmişten ders çıkarmanın işe yararlılığının önemli ölçüde yıpranması oldu.

Tarihin öncelikli amacı, varlığımız (siyasal sistemlerimiz, liderliğimiz, toplumumuz, ekonomimiz ve kültürümüz) hakkındaki çeşitli, hoşgörülü, entelektüel olarak titiz tartışmanın merkezinde durmaktır. Bununla birlikte açık ve özgür tartışma hayatın pek çok alanında da olduğu gibi genellikle pek mümkün değildir ve bunun sebebinin hoşgörüsüzlük olduğunu saptamak çok da zor değildir.