NEDEN SOSYOLOJİK DÜŞÜNMEYİ ÖĞRETMİYORUZ?

Günümüzde ders kitapları, sıklıkla, öğrencilerinize bir sosyolog gibi düşünmeyi öğreteceğinin sözünü veriyor.

Peki aslında gerçekte yaptığı şey tam olarak nedir? Temelde, sosyal teorileri ve araştırma sonuçlarını aktarmak. Bu, öğrencilere bir sosyologun nasıl düşündüğünü değil sosyologların düşüncelerini aktarmaktır. Konu buraya gelmişken, bu yöntem tam da benim öğrencilerime sosyolojiyi nasıl öğrettiğim ve bana nasıl öğretildiğine benziyor.

“Ama sosyolojik düşünmenin tek bir yolu yok” dediğinizi duyar gibiyim. Meslektaşlarımla bir sosyolog gibi düşünmek üzerine yaptığımız fikir alışverişlerinde çoğu zaman tek bir sosyolojinin söz konusu olmadığı, aksine kapsayıcı bir terim altında belli belirsiz şekilde birleşmiş farklı bir çok sosyolojinin olduğu fikri ortaya atılıyor. Bu aslında bir çeşit yan çizme. Özellikle de absürt derecede karmaşık sistemler içerisindeki benzerlikleri görmek becerisiyle övünen bir disiplin için…

Sosyolojide, alt disiplinlere has farklı düşünme biçimleri olduğunu kabul ediyorum fakat bunların birbirini dışladığı fikrini kabul etmiyorum. Söylediğim şey, hemen her sosyologun toplumu incelerken kullandığı belirli bir takım düşünme alışkanlıkları, anlayış reçeteleri, ideolojiler, fikri çerçeveler, deneyimsel aygıtlar olduğu ve bizim bunları öğrencilere öğretmeyi nadiren aklımıza getirdiğimiz.

Bir nebze duraksayıp bu gerçeği biraz düşünmek gerek. Bir anlığına olaya dışarıdan bakmayı deneyin. Bu acayip bir şey değil mi? İnsanlar neden yetiştirdiği öğrencilerine sosyolojik düşünmeyi öğretip yarının sosyologları olmalarını bir görev olarak görmüyorlar?

Neden bir sosyolog gibi düşünmeyi öğretmiyoruz?

Eğitimcilerin sosyolojik düşünmenin mekaniklerini neden öğretmediklerine dair deneysel bir verim yok fakat buna sebep olduğunu düşündüğüm şeylerin bir listesi var.  Eğitimciler, sosyolojik düşünmeyi artık özel bir çaba gerektirmeden kullandıkları bir noktaya ulaşırlar. Artık bizim için sosyolojik düşünme otomatik bir süreçtir. Bu, sosyolojik düşünmenin kolay olduğu anlamına gelmesin. Bunu, pratik yaptıkça belli adımları hızlı geçmek ve içsel yargılarınızın daha tutarlı olması olarak açıklayabiliriz

Sosyoloji ve sosyoloji toplulukları içerisinde, sosyolojinin geçmişteki öğretilme şeklinin mirası yapısal ve kültürel bir güç yaratıyor. Bu güç, “işte bu sosyolojidir ve böyle öğretilir” diyor.  Sağlıcakla…