Hesen Zîrek, 1921 yılında Bokan’ nın Hermele köyünde dünyaya geldi.(Doğu Kurdistan)Erken yaşta babasını kaybeden Zîrek annesinin ikinci evliliği yapmasıyla evden ayrılır. Böylece küçük yaşta hayata atılır.

Zîrek, 20 yaşına kadar köylerde başta çobanlık olmak üzere seyislik ve başka işlerde çalışarak yaşamını sürdürmüştür.Belli bir zamana kadar bu şekilde yaşamını idame ettirdikten sonra köyüne geri dönerek köy ağansının yanında çalışmaya başlar.Halka zulmeden ağanın bu tutumu karşısında köyünden ayrılarak Bağdat’a göç eder.Burada bir meyhanede iş bulur ve sesinin fark edilmesiyle beraber sahneye çıkamaya başlar.Sahne aldığı dönemde giderek ünlenir ve Bağdat radyosuna ilk besteleri yazmaya başlar.Burada kaldığı süreyi verimli geçirmesine rağmen memleket özlemine yenik düşer ve tekrar memleketine döner fakat burada yine uzun süre kalamaz ve Mahabat ‘a geçer. Mahabatta yaşamaya başladığı dönemde 1.Dünya savaşı patlak verir.Bu dönemde kurulan Mahabat Kürt Cumhuriyetin de yaşamayı sürdürür.

Zirek, Kürt Cumhuriyetinin peşmergelerinin kahramanlıklarını anlatmak için “Ey Niştiman” bestesini yapar. Beste çok kısa bir sürede ünlenir.Bir yıl kadar hayat bulan Kürt Mahabat Cumhuriyeti yıkılır.Bu süreçte İran’ın Kürt politikası değişmeye başlar.Zîrek bunun etkisiyle Tahran radyosunda çalışmaya başlar.On yıla yakın bu radyoda emek harcayarak hayatının en verimli dönemini geçirir.1966 yılında bestelerini tescillemek için” Çirikey Kurdistan” adlı bir kitap yazar.

Zîrek,Tahran da yaşadığı yıllarda Media Zendi isminde bir kadınla evlenir.Zîrek hem Bagdat hem de Tahran taraflarından gördüğü baskı yüzünden eşinden boşanmak zorunda kalır ve Mahabat cumhuriyetinin yıkılmasından sonra üzerindeki baskının artmasından dolayı müziği bırakarak Irakta bir çay oçağı işletmeye başlar.O dönemde besteleri bir çok yerde ve özellikle Türkiye'de çalmaya başlar.

1970’ li yıllarda ünlü bestesi “ Ey Niştiman” Ruhi Su tarafından Türkçeye çevrilerek “ Ankara'nın Taşına Bak” şeklinde yorumlandı.1980’ li yıllarda Yallaf Şofer bestesi Irak’lı Türkmen Abdurrahaman Kızılay tarafından Türkçeye çevrilir.Daha sonra bu besteyi İbrahim Tatlıses seslendirir.

Diyarbakır’lı Celal Güzelses tarafından Türkçeye çevrilen bir diğer bestesi Nesrin Emrem Bihare –Ağlama yar olmuştur.Zirek in diğer önemli eseri olan Cawit Cîwane Leyla-Çavuz Kızı Leyla Şiwan Perwer ile Kardeş Türküler tarafından orjinaline sadık bir şekilde okunmuştur.Bu isimdeki parça Özcan Deniz tarafından “Çavuş Kızı Leyla” şeklinde seslendirilmiştir.Özcan Deniz bir röportajında bu parçanın sahibi sorulduğunda garip bir şekilde anonim diye ifade etmiştir.

Zîrek, yakalandığı kanser hastalandığından dolayı vefat etmeden önce Irak ve İran yönetimlerinin baskılarına rağmen 1500 den fazla eser bırakmıştır.1972 yılında vefat eden Zîrek “sanatçıların hocası” sıfatıyla Kürt müziğinin mihenk taşı olmuştur.

Zîrek’ in yüzlerce bestesinden bir kaç seçki:

Ey Niştiman-1946

Didem Zara- 1953

Birîndarım - 1959

Yallah Şofêr-1961

Nesrin Emrem Bihare-

Nazdar-1966

Sali Tazeye Newroze-1963

Duri Leyla- 1958

Eman Doktor-

Kaynak:Kurdpedia, Dorkamazi,Oggito, WordPress,Çandname. Rudaw