"Bir toplumun dönüşümünü anlamak istiyorsan, değişen evliliklerini ve ayrılıklarını incele."

Diyarbakır’da 2020 yılında 1.061 olan boşanma sayısının 2024 yılında yüzde 90’lık bir artışla 1.912’ye ulaşması, bölgedeki toplumsal dinamiklerde önemli değişimler yaşandığını göstermektedir. Bu durumun sosyolojik açıdan çok boyutlu nedenleri bulunmaktadır.

Boşanma oranlarındaki artışın en temel nedenlerinden biri ekonomik sıkıntılardır. Türkiye genelinde yaşanan enflasyon, işsizlik ve alım gücündeki düşüş, Diyarbakır gibi ekonomik olarak kırılgan bölgelerde daha ağır etkiler yaratmaktadır. Ekonomik belirsizlikler, aile içi çatışmaları artırmakta ve bireyleri boşanmaya sürüklemektedir. Özellikle ekonomik bağımsızlığını elde edemeyen bireyler, maddi sorunlar nedeniyle evliliklerini sürdüremez hale gelmektedir.

Kadınların eğitim seviyelerinin yükselmesi, çalışma hayatına daha fazla katılmaları ve toplumsal farkındalıklarının artması, geleneksel aile yapısında dönüşüme neden olmaktadır. Geçmişte ekonomik ve toplumsal baskılar nedeniyle evliliklerini sürdürmek zorunda kalan kadınlar, artık daha bağımsız hareket edebilmektedir. Kadınların kendi haklarını daha fazla savunmaları ve boşanma sonrası yaşamlarını sürdürebileceklerine dair güvenlerinin artması, boşanma oranlarının yükselmesine katkıda bulunmaktadır.

Diyarbakır’da kırsal alanlardan kent merkezine göç devam etmektedir. Geleneksel değerlerin daha baskın olduğu kırsal bölgelerden gelen bireyler, şehir yaşamına adapte olmaya çalışırken farklı kültürel normlarla karşılaşmaktadır. Kentleşme ile birlikte bireycilik anlayışı güçlenmekte, geniş aile yapıları çözülmekte ve modern yaşamın getirdiği beklentiler değişmektedir. Bu süreç, evliliklerde uyumsuzluğu artıran faktörlerden biri olarak öne çıkmaktadır.

Sosyal medya, bireylerin ilişkileri ve beklentileri üzerinde güçlü bir etkiye sahiptir. İnsanlar sosyal medya platformlarında farklı yaşam tarzlarına tanık olmakta ve kendi ilişkilerini bu çerçevede değerlendirmektedir. Ayrıca, sosyal medya evliliklerde kıskançlık, sadakatsizlik ve iletişim kopuklukları gibi sorunları tetikleyebilir. Bu durum, Diyarbakır gibi geleneksel yapının güçlü olduğu kentlerde boşanma oranlarını artırıcı bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır.

Boşanma süreçlerinin hukuki olarak daha erişilebilir hale gelmesi ve bireylerin bu süreçleri daha kolay yönetebilmesi, evliliklerini sürdüremeyen çiftler için boşanmayı daha cazip bir seçenek haline getirmiştir. Ayrıca, boşanmanın toplum içindeki algısında da değişim gözlemlenmektedir. Geçmişte boşanma, aileler tarafından bir utanç kaynağı olarak görülürken, günümüzde bireylerin daha özgür kararlar almasına olanak tanıyan bir olgu haline gelmiştir.

Diyarbakır’daki boşanma oranlarındaki artış, yalnızca bireysel ilişkilerdeki sorunlardan kaynaklanmamaktadır; ekonomik kriz, toplumsal değişim, kadınların güçlenmesi, kentleşme ve dijitalleşme gibi birçok etken bu durumu tetiklemektedir. Geleneksel aile yapısının dönüşümü ve bireysel özgürlüklerin artmasıyla birlikte, boşanma artık daha kabul edilebilir bir seçenek haline gelmiştir. Bu sürecin sağlıklı yönetilmesi ve aile içi destek mekanizmalarının güçlendirilmesi, toplumun sosyal dengelerinin korunması açısından önem taşımaktadır.