"Mutluluk, adaletin ve umudun yeşerdiği topraklarda filizlenir; eğer bir şehir mutsuzsa, orada ya adalet eksiktir ya da umut tükenmiştir."

Son yıllarda Türkiye genelinde mutluluk oranlarının düştüğüne dair yapılan araştırmalar, ülkede toplumsal huzurun ve bireysel refahın gerilediğini gösteriyor. TÜİK’in Yaşam Memnuniyeti Araştırması’na göre her iki kişiden biri kendini mutsuz hissediyor. Ancak araştırmaların ortaya koyduğu en çarpıcı sonuçlardan biri, Türkiye’de en mutsuz şehrin Diyarbakır olduğu. Peki, Diyarbakır’daki bu yüksek mutsuzluk oranının sebepleri nelerdir? Bu durumu anlamak için ekonomik, politik, kültürel ve psikolojik faktörleri birlikte değerlendirmek gerekir.

Diyarbakır, Türkiye’nin ekonomik olarak en kırılgan şehirlerinden biri olarak öne çıkıyor. TÜİK verilerine göre, bölgedeki işsizlik oranları Türkiye ortalamasının üzerinde seyrediyor. İşsizlik ve ekonomik belirsizlik, bireylerin geleceğe dair umutlarını zayıflatırken, yoksulluk koşulları günlük yaşamda ciddi stres faktörlerine yol açıyor.

Özellikle genç nüfus arasında işsizlik oranlarının yüksek olması, bireylerin kendilerini çaresiz hissetmelerine neden oluyor. Ekonomik zorluklar sadece maddi sıkıntılar doğurmakla kalmıyor, aynı zamanda bireylerin psikolojik refahını da olumsuz etkiliyor. Yapılan araştırmalar, gelir düzeyi düşük bireylerin mutluluk seviyelerinin daha düşük olduğunu ortaya koyuyor.

Diyarbakır, Türkiye’nin politik gündeminde sürekli yer alan bir şehir. Kürt meselesinin merkezinde bulunan bu kent, yıllardır süregelen çatışmalar, kayyım politikaları, siyasi baskılar ve demokratik haklar konusundaki tartışmalar nedeniyle toplumsal huzursuzluk içinde.

Özellikle kayyım atamaları, halkın yerel yönetimlere duyduğu güveni zedeleyen bir faktör olarak öne çıkıyor. Seçilmiş belediye başkanlarının görevden alınarak yerine merkezi yönetim tarafından atanan kayyımların getirilmesi, halkın siyasi iradesinin yok sayıldığı algısını güçlendiriyor. Bu durum, yurttaşların kendi şehirlerine ve geleceklerine dair umutlarını kaybetmelerine yol açıyor.

Ayrıca, şehirde güvenlik politikalarının sert uygulanması, bireylerin kamusal alanları özgürce kullanmalarını kısıtlayabiliyor. Kentteki yoğun polis varlığı, günlük yaşamda sürekli bir denetim hissi yaratıyor. Bu durum, bireylerin kendilerini özgür hissetmemelerine ve sosyal hayatlarını kısıtlamalarına sebep olabiliyor.

Diyarbakır, son birkaç on yılda büyük göç dalgalarına sahne olmuş bir şehir. Özellikle 1990’lı yıllarda köylerin boşaltılmasıyla kent nüfusu hızla arttı ve birçok insan kente uyum sağlamakta zorlandı. Plansız kentleşme, gecekondu bölgelerinin artması ve sosyal yapının çözülmesi, bireylerin aidiyet hissini zayıflattı.

Kentte yaşayan birçok kişi, köy hayatından gelen sosyal dayanışma ağlarını kaybetmiş durumda. Diyarbakır’ın geleneksel toplumsal yapısı, dayanışma ve komşuluk ilişkilerine dayanıyordu. Ancak hızlı kentleşme, bireyselleşmeyi ve yalnızlaşmayı artırdı. Bu da toplumsal desteğin azalmasına ve bireylerin kendilerini yalnız ve çaresiz hissetmelerine neden oldu.

Diyarbakır, geleneksel ve muhafazakâr değerlerin güçlü olduğu bir şehir. Bu durum, özellikle gençler ve kadınlar açısından bireysel özgürlükleri kısıtlayıcı bir etki yaratabiliyor.

Gençler, modern yaşam tarzları ile geleneksel normlar arasında sıkışmış durumda. Aile baskısı, toplumsal beklentiler ve ekonomik belirsizlikler, gençlerin kendilerini mutsuz hissetmelerine neden oluyor. Kadınlar içinse sosyal hayata katılım konusunda belirli sınırların olması, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yoğun hissedilmesi ve şiddet vakalarının yüksek olması mutsuzluk faktörleri arasında sayılabilir.

Diyarbakır’daki mutsuzluk oranlarının yüksek olmasının bir diğer önemli sebebi, eğitim sistemine yönelik güvensizlik ve geleceğe dair kaygılar. Kentteki öğrenciler, özellikle sınav sistemine bağlı olarak geleceğe dair büyük bir belirsizlik içinde. Eğitimde fırsat eşitsizliği, öğrencilerin büyük şehirlerdeki yaşıtlarıyla rekabet etmelerini zorlaştırıyor.

Ayrıca, Ana dilde eğitimin yasal ve kurumsal olarak tanınmaması, anadilinde eğitim hakkı konusunda ciddi bir mağduriyet yaratıyor. Anadilinde eğitim alamamak, sadece akademik başarıyı değil, aynı zamanda bireylerin kimliklerine dair aidiyet duygusunu da etkiliyor. Kendi dilinde eğitim göremeyen çocuklar, eğitim sistemine ve devlete karşı bir yabancılaşma hissedebiliyor.

Diyarbakır’daki yüksek mutsuzluk oranları, toplumun genel ruh sağlığının da olumsuz etkilendiğini gösteriyor. Sürekli ekonomik, politik ve sosyal baskılar altında yaşamak, bireylerin depresyon ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklara daha yatkın olmasına yol açıyor.

Özellikle gençler arasında yaygın olan “gelecek kaygısı” ve “umutsuzluk” duygusu, intihar oranlarının artmasına sebep olabiliyor. Psikolojik destek mekanizmalarının yetersiz olması, bireylerin yaşadıkları sorunlarla tek başlarına baş etmeye çalışmalarına neden oluyor.

Diyarbakır’daki mutsuzluk oranlarını azaltmak için ekonomik, politik, sosyal ve kültürel alanlarda köklü değişimlere ihtiyaç var.

İşsizliğin azaltılması ve yerel ekonominin güçlendirilmesi için sürdürülebilir projelere yatırım yapılmalı.

Demokratik hakların korunması ve halkın yönetime katılımının artırılması gerekiyor.

Ana dilde eğitim hakkı tanınmalı ve eğitimde fırsat eşitliği sağlanmalı.

Psikolojik destek hizmetleri yaygınlaştırılmalı, toplumsal dayanışma güçlendirilmeli.

Gençlerin şehirde kalmasını teşvik edecek projeler geliştirilmeli ve kültürel etkinliklere daha fazla yer verilmeli.

Diyarbakır’daki mutsuzluk oranlarının sadece bireysel faktörlerle değil, toplumsal, ekonomik ve politik nedenlerle şekillendiğini görmek gerekiyor. Bu sorunların çözümü için çok boyutlu bir yaklaşım benimsenmezse, mutsuzluk oranları artmaya devam edecektir.