Diyarbakır yollar boyu ve geniş refüjlerle dolu. Kentin çoğu ara caddesinde bile refüj var, hemen her kavşakta da göbek var. Kentin şehir plancıları refüj ve göbekten vazgeçemiyor. Dikkatle bakıldığında içi toprak dolu beton kenarlıklardan ibaret refüjlerin en az bir ya da iki arabalık yer kapladığı görülebilir.

Kentte mevcut tüm refüjlerin ve kavşaklardaki göbeklerin kaldırılmasını ve yeniden dizayn edilmesini öneriyorum.

Bazı kaldırımların genişliği, darlığı ve yerden yüksekliği de tekrar değerlendirilebilir. Örneğin, Gevran caddesindeki kaldırım yüksekliği dünya sıralamasında yer bulabilir.

Mevcut refüjlerin yerine çarpmaya dayanıklı sabit bariyerler konabilir. Hatta, bazı yollarda hareketli bariyerler ile trafiğin yoğunluğuna göre geliş ya da gidiş yolları genişletilebilir, daraltılabilir. Diyarbakır’da son yıllarda garip biçimde artan ve Trafik Müdürlüğü’nün nedense önlenemediği trafik yavaşlığı refüjlerden boşalacak alan sayesinde azalabilir. Şerit sayısı en az bir ya da iki artabilir.

Mevcut refüjlerin yerine bariyer uygulaması ile belli noktalarda güvenli yaya geçitleri de oluşturularak kontrol altına alınabilir, böylece yaya ve sürücülerin karşılaştıkları kaza riskleri azaltılmış olur.

Kavşaktaki göbeklerin bazılarının lüzumsuzluğu, bazılarının var olduğu halinin şaşırtıcılığı, bazılarının sinyalizasyonsuzluğu, bazılarının lüzumsuz büyüklüğü, sürücüyü tedirgin edici genişliği masraftan kaçınmayan ancak hesap da vermeyen kamusal hizmet anlayışının sonuçlarından olsa gerek.

Refüjleri ve göbekleri onarmaya, yenilemeye, yeni refüj ve göbekler oluşturmaya, sürekli canlı ya da cansız peyzajını yapmaya ayrılan bütçe kentimizce tartışılmalıdır. En azından vergimin kamusal harcamalarda yerinde kullanıldığına dair güçlü endişem ve kararlı itirazım var çünkü kanıtlayabiliyorum.

Kentteki bazı kavşaklarda bazı göbeklerin devasalığı ürkütücü. Kimi kavşakta göbeğe girerken ya da çıkarken yol daralıyor bu da sürücüler için zor, riskli, gerginlik veren sürüşlere neden oluyor. Diyarbakır’daki bazı kavşak ve göbekleri yapanlar ömrü boyunca ya hiç araba kullanmamış, ya yaya olmuş ya da yolcu koltuğunda oturmuş olabilir mi?

Mesela Trafik Şube Müdürlüğü kavşaklarda geçiş üstünlüğünün göbekte bekleyende olduğunu sürücülere benimsetme gibi bir görevi ve planlaması yok mu?

Refüjlerdeki çöp kalıntılarını da izlemek zorunda kalıyorsunuz. Bazı refüj taşlarının yola devrilmesi de kazaya sebebiyet verebilir, veriyor olabilir. Demek ki, kentimizin yollarına, kavşaklarına bu açılardan da bakabilecek, raporlayacak, çözüm önerilerinde bulunacak ve istismarı affetmeyecek liyakatte personel henüz başvurmadı! Başvursa mutlaka göreve alınır.

Eski otagar ve Batıkent bitişiğindeki üst geçitlerin hemen hemen 90 derecelik iniş ve çıkış açısı hangi uzmanlığın, ustalığın, mevzuatın eseridir? Batıkent bitişiğinde bir üst geçit neden var olsun ki?

Sadece bunlar değil, yol ve parkların aydınlatma sistemleri de Diyarbakır’ı örnek, eşsiz bir kent olmaya aday kılabilir. Dikkat edilirse, bazı parklarda lüzümsuz aydınlatma direkleri görülebilir. En çarpıcı ve kentin çarçur sembolü sayılabilecek yerlerden biri ise Yeni kapıdan Mardin kapıya giden bedenlere paralel yolun aydınlatılmasıdır. Bu yolda elektrik direkleri mevzuata aykırı biçimde birbirine çok yakın. Dahası, bu direklerde yer alan iki lambadan biri yola, diğeri diğer tarafa bakmalıyken, her ikisi de yola bakmaktadır. Hem tek lamba kullanmanın mümkün olduğunu ispatlıyor, hem de ‘aynı yeri’ aydınlatan iki lamba yüzünden depolanan elektrik enerjisinin israfını ispatlıyor. Kısacası, birileri aydınlatma, kavşak ve refüjler aleni harcamalar yapmakta ve kaynaklarımızı dilediği gibi dağıtma akışkanlığı edinmiş durumda.

Valiliğe, kaymakamlıklara, ilgili müdürlüklere, ve belediyelere soruyorum; bu kentte benim de yaşadığımı ve bu uygulamaların en azından benim gözümden kaçmayacağını bilmeniz ve vergimi dikkatli kullanmanız gerekmez mi?

Dünyanın her yerinde kamusal kaynakların, kamusal emeğin ve kamusal alanların toplum, birey ve doğa yararına kullanılması ilkesini esas alan çokça iyi örnekler var. Üstelik, bu kentin görmezden gelinen kendi olumlu ve olumsuz deneyimleri var!

Kentimizde yoksa kent dışından uzmanlar davet edilip refüj, kavşak, aydınlatma, üst geçit ve restorasyonların fizibilitesini hazırlayabilir, yeniden düzenlenebilir. Ancak lüzumsuz harcamalar yaparak, kentlere zaman kaybettirerek, konforsuzluk sunarak, kazalara sebebiyet vererek, gergin kamusal alanlar oluşturarak kenti zarara uğratmış hangi kişi ya da kuruluş olursa olsun ağır cezalardan kaçamamalıdır.