Vate ye ke esta, bi gîştî dî edebîyat de ji ca gurewta. Serê na vate ser de romanî ameyê nuşteş, fîlmî ameyê vîraştîş: Vate ya lajan û Bavan. Na vate sey metaforê yena zanayîş. No zanayîşê ko çîmayê ya xo mîtoloj ra, tarîxe ra gêna bandora xo heta eyro jî berdewam kena. Merdîm eşkeno vajo; şekl û ûsûle na metefore guherya wo la esasîya xo, bîngehî ya xo vîndertîya. La senî kî?

Ez û lajê xo hacetanê teknolojîkan û dîjîtalan serde rexne kenê. Bî rastî ez tay hacetanê teknoljîk û dîjîtalan rexne kena, lajê mîn, mîn rexne keno. Ez tayê hacetanê teknolojîkan û dîjîtalan, qey zaf zemanê tutan û xortan gîno, zemanê ênano weş dîzdnenê rexne kena. Lajê mîn cuyayê mîn rexne keno.

Nê rexnekanê ma rê dor dor weş encam dano, dor dor jî bi tay persanê gîranan qedyeno. Nê persê gîranê sey her gavan, lajan ra yenê vatîş û persîj. Bandorê tarîxe xo çerexneno. Persgîranîya ''Lajan û Bavan'' reynê hîkmê xo çerexneynê lajê mîn perseno; wextê tutîtîya şîma de kanco hacetî teknolojîk estbîy?

Belê ez nêeşkena vajê tutîtîya mîn de hacetê teknojîk çînbîyê. Çînkî mîn vato, her demde hacetê teknolojîk estbîyê, la tî deman de sey eyro bî elektrîk û teserîm nê bîyê. Eyro, no demde vanê gêrayîşê cuya yê lez û hêz de bî herîkîyo. No lez û hêzde hacetayanê teknolojîkan û dîjîtalan sereke ca gurewto: Televizyon, telefonê cibîkan, tewîr tewîr bîlgeseyar û înternet...

Lajê mîn persa xo ra fek nêver de no, rêyna perseno; wextê tutîtîya to de kanco hacetî teknolojîk û dîjîtal estbîy? Ez nêeşkeana vajê no demde dîjîtal cînbîy, dîjîtalî tewrê ko eyroyîn û newebîye. A persa xo zerrî ra perseno û vazenê cevabê ko mîrd û xûrt bî gêro. Ez cîmanê lajê xo da înan vînena. No vînayîşê ko xozaye, mîn beno tutîtî mîn. Ez fîkrîyena. Ez do vajê sey?

Fekê mîn ra çekuya; ''destarî, destarî ya pîrîka mîn'' vecyeno. Lajê mîn vano, ''destarî'', no çîyo? No çeku fekê mîn ra vecya, la dorêk fekra vecîya hîndî nêşîno zere. Ez do seykerî? Senî bîdê zanayîş?

Mezgê mînde sey dîstarîya pîra mîn, sey kemeranê/ sîyanê areyî, tutîtîya dewde sewt dayênê tewer. No sewt, sey sewtê ko dûrrî ra ameyênê, sey sewtê ko mîn ra dûrrî mendîbî xwerî ra ameynê. Sewtê ko sey hîkayê ko rewî ra ameyo wendîş û şîyo xo vîrîra. Cuyayê merdîmî de, merdîm ra sey hîkayê ko vîrbîyayîşê yeno îsênayîş? Belê mîn rê sey hîkayê ko ameyo wendîş û şîyo vîrnayiş esyeno! Kasê çewrez û heşt serrî verê cuyayînî!

La pîra mîn, destarî ya pîra mîn, mîn nêrînanê lajê mînê xozayanra xeles nêne. Tenê destarîya pîra mîn nê, bangerînîya pîra mîn, meşka pîra mîn, gûlçanê, qoçîkê darînî, rêzelaya berya, derzînya deştîşî û zaf çîyê bînan jî mezgê mîn ra esnewberî kerdînê. La mîn îna dore destarîya pîra xo cîrê dayênefehmkerdîş. Persê ko bînjî; çîra destarîya pîrîka to?

Tutîtîya mîn dewe de destpêkerdî bî. Sey mîn verê nuştnaybî; Ez dewere heskena, la ez gedek/ tutêk/ domanê ko dewêja; mîn dewa xo kerda vînnî, ez dewe û dewîjîya xo geyrana. Çunkî çêkûyên cuya ya mîn dewde lîmnayo.

Ez do evîlî, persa dîyemîn bîdê zanayîş. Destarî ya pîrîka xo baducu. Çînko pîra mîn destarî şuxulnaynê. Pîrîka mîn, Pîra Asê. Homa rîhmê xo cê ko. Name yê pîrîka mîn Asê bî. Bî raştî xo bî xo zî cêneyêka asêbî, kêye ma de hîkmê Pîra Ase estbîye. Hîkîmdarîya keyê ma destê pîrîka mîn de bî, hîkûmet aybî, hîkîmdar jî aybî. Xora dewe de kêyê ma ra vatêne, kêye Ase. Malbate bî namê Ase amîyêne namkerdîne. Pîrîka mîn, sey destarî ya xo hîkîmdarî kerdîne. Lajê mîn destarî persaybî, sey destarî mezgê mîn kewtîbê tîmayan. Rexneyê hacetanê teknolojîkan û dîjîtalan sero ameyêne kerdîş, ez berdîbîya tutîtî ya mî na dewe. Mîyanê destarîya pîrka mîn û hacetê teknolojîkê eyro pêrodayîş vîrazîyêne.

Destarî, fabrîkê ardanê dewan û dewijan bî. Destarî sey areyê bê awe bî. La areyê bî awe şuxulyêne, destarî bî destam şuxulyêne. Areye gereka were çemande debê, la destarî kêyan de bîyêne.

Dewan de bî destarî genîm, neheyi, xele, bilxur, nîske, şekokê wîşkî, teyê sey ardan kerdî werdî werdî. Destarî bî dî kemerê/sîyê gilowerî vîrazîyêne. Wîrdê sîye kase panç şeş kîloyan gîran bîyêne. Yew sîya bîndestarî ameyênn namkerdenê, yew sîya bînê jî serdestarî ameyêne namkerdîne.

Mîyanê wîrdê sîyan kase des santîman ra ameyêne qulkerdîş. Qula bîndestarî tenge, qula serdestarî hîra bîyênê. Dî nê qulan ra, zopeyê kasê nîmmetro, corde kerdîn nê qulakan ra û bîndestarî de şedêdnayne. Destarî serê şale ka hîraye de nayênero, şale kerdêne hîra ku ardê ewca kom bî yêne. Bî desto raşt no zope gurewtê û hetê mîlê rastî serde çarnanynê. Bî desto çepjî çî kuwaynênê na qulêka serdestarî de pêro kerdêne var û serdastarî çarnaynêne.

Dewa ma de pîrîka mîn destarwanê bî, karê destarî ayera amenê zanayîş. Homa rîhmê xo cê ko, xora kêye ma de çîyêk bê pîrîka mîn nê vîrazyêne, bê hîkmê pîrîka mîn tava nê ameyên vîraştîş.

Na destarî, no demde mîn rê sey hacetîko teknolojî ko sey eyro bi hacetanê teknolojîkanê zîrektîya vîraştanê yenê şuxulnaye ameynî dîyayîş û zanayîş.

Persgîranîya ''Lajan û Bavan'', Destarî ya Pîrîka Mîn, hacetanê teknolojîk û dîjîtalan serde ez vana; hacet çî tewîr beno va bîbo, tî hacet nêşke no merdîmî bîko koleyê xo, tî hewcadarîyê kê merdîmê gere nîkero koleyî hacetanê ku merdîman vîraştêye. Oy ko merdîmî bî zîrektîya xo vîraşto, oy ko qey hewcadarîya merdîmê ameyo vîraştanê senî bono serekê cuyayê merdîmî?

Persgîranîya ''Lajan û Bavan'', Destarî ya Pîrîka Mîn, hacetanê teknolojîk û dîjîtalan serde lajê mîn vano: çîyê ko ameyo vatîş û nuşteş beno kî raşt bo. La destarîya pîrîka bavê mîn, hacetê ko teknolojîk nîyo, dîjîtal qet nîyo.

Belê persgîranîya eslî eşkara wa, cudayîya cuyayêşê, dîyayîşê û famkerdîşê:''Lajan û Bavan'' no. Gera tî hacetê ko teknolojîk û dîjîtal cuyayêşê lajan û bavan, kasê cuyayê înan jobîn ra nêşkero bîkero dûrrî; kasê cuyayêşê jobînî, jobînî ra bîvê dûrrî persgîranîya eslî berdewam kena.